Η αισιοδοξία και η απαισιοδοξία είναι δύσκολο να διαχειριστούν. Η απαισιοδοξία είναι ζωτικής σημασίας για την επιβίωση και μας βοηθά να προετοιμαστούμε για τους κινδύνους πριν ακόμα γίνουν ορατοί. Αλλά η αισιοδοξία είναι εξίσου απαραίτητη. Η πεποίθηση ότι τα πράγματα μπορούν – και θα είναι – καλύτερα ακόμα και όταν οι ενδείξεις για κάτι δεν είναι τόσο θετικές μπορεί να μας βοηθήσει να πετύχουμε τα πάντα, από μια υγιή σχέση έως την πραγματοποίηση μιας μακροπρόθεσμης επένδυσης.
Η αισιοδοξία και η απαισιοδοξία φαίνονται σαν αντικρουόμενες νοοτροπίες, επομένως είναι πιο συνηθισμένο για τους ανθρώπους να προτιμούν το ένα ή το άλλο. Ωστόσο, στο βιβλίο «Same as Ever: A Guide to What Never Changes», ο συγγραφέας Morgan Housel εξηγεί γιατί το να μάθετε να ισορροπείτε αυτές τις δύο νοοτροπίες ήταν, είναι και θα είναι μία από τις πιο σημαντικές δεξιότητες που μπορείς να αναπτύξεις.
Οι επιτυχημένοι άνθρωποι βρίσκουν μια ισορροπία μεταξύ απαισιοδοξίας και αισιοδοξίας
Ο Μπιλ Γκέιτς είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα του πόσο αποτελεσματική είναι αυτή η «κρυφή» δεξιότητα. Από την ημέρα που ίδρυσε τη Microsoft, επέμενε να έχει πάντα αρκετά μετρητά στην τράπεζα για να κρατήσει την εταιρεία ζωντανή για 12 μήνες χωρίς έσοδα. Το 1995, ρωτήθηκε από τον Τσάρλι Ρόουζ γιατί κρατούσε τόσα πολλά μετρητά στα χέρια του. Τα πράγματα αλλάζουν τόσο γρήγορα στην τεχνολογία που το κάθε επόμενος έτος δεν εγγυάται την ύπαρξη καμίας επιχείρησης είπε — «συμπεριλαμβανομένης της Microsoft».
Το 2007, σκέφτηκε: «Πάντα ανησυχούσα γιατί οι άνθρωποι που δούλευαν για μένα ήταν μεγαλύτεροι από εμένα και είχαν παιδιά, και πάντα σκεφτόμουν: Κι αν δεν πληρωθούμε; Θα μπορέσω να ανταποκριθώ στη μισθοδοσία;»
Εδώ, η αισιοδοξία και η αυτοπεποίθηση αναμειγνύονται με τη βαριά απαισιοδοξία. Αυτό που φαίνεται να καταλαβαίνει ο Γκέιτς είναι ότι μπορείς να είσαι αισιόδοξος μακροπρόθεσμα μόνο αν είσαι αρκετά απαισιόδοξος για να επιβιώσεις βραχυπρόθεσμα.
Γιατί πρέπει να προσπαθείς να είσαι «λογικός αισιόδοξος»
Το φάσμα της αισιοδοξίας και της απαισιοδοξίας είναι ευρύ. Στο ένα άκρο, έχουμε τους «υπεραισιόδοξους» οι οποίοι νομίζουν ότι όλα είναι υπέροχα, θα είναι πάντα υπέροχα και βλέπουν κάθε αρνητικότητα ως ελάττωμα του χαρακτήρα. Αυτή η οπτική έχει τις ρίζες της στο «εγώ»: Είναι τόσο σίγουροι για τον εαυτό τους που δεν μπορούν να καταλάβουν ότι κάτι δεν πάει καλά.
Στο άλλο άκρο, έχουμε τους «απόλυτα απαισιόδοξους». Εκείνοι νομίζουν ότι όλα είναι τρομερά, θα είναι πάντα τρομερά και βλέπουν κάθε θετικότητα ως ελάττωμα χαρακτήρα. Και αυτή η οπτική ξεκινά και τροφοδοτείται από το «εγώ»: Έχουν τόσο λίγη εμπιστοσύνη στον εαυτό τους που δεν μπορούν να καταλάβουν ότι κάτι πάει καλά.
Στη μέση αυτού του φάσματος βρίσκεται η χρυσή τομή, το σκεπτικό εκείνο που χαρακτηρίζει τους «λογικούς αισιόδοξους»: Είναι εκείνοι που αναγνωρίζουν ότι η ιστορία είναι μια συνεχής αλυσίδα προβλημάτων και απογοητεύσεων και οπισθοδρομήσεων, αλλά που παραμένουν αισιόδοξοι επειδή γνωρίζουν ότι οι οπισθοδρομήσεις δεν εμποδίζουν την τελική πρόοδο.
Ακούγονται σαν υποκριτές αλλά συχνά απλώς βλέπουν πιο μπροστά από τους άλλους ανθρώπους. Έτσι, το «κλειδί» για την επιτυχία σε οποιονδήποτε τομέα – από τα οικονομικά μέχρι τις σταδιοδρομίες έως τις σχέσεις – είναι να μπορείς να επιβιώνεις από τα βραχυπρόθεσμα προβλήματα για να μπορέσεις να απολαύσεις την μακροπρόθεσμη ανάπτυξη. Κάντε οικονομία σαν απαισιόδοξος και επενδύστε σαν αισιόδοξος. Σχεδιάστε σαν απαισιόδοξος και ονειρευτείτε σαν αισιόδοξος.
Αυτά μπορεί να φαίνονται σαν αντικρουόμενες δεξιότητες. Και είναι. Είναι δύσκολο να συνειδητοποιήσουμε ότι υπάρχει χρόνος και τόπος και για τα δύο, και ότι τα δύο μπορούν – και πρέπει – να συνυπάρχουν. Αλλά είναι και αυτό που κρύβεται πίσω από κάθε επιτυχημένη μακροπρόθεσμη προσπάθεια.