Μόλις πριν από λίγες εβδομάδες, οι Ηνωμένες Πολιτείες αυξήθηκαν σε μέγεθος κατά 1 εκατομμύριο τετραγωνικά χιλιόμετρα, μια έκταση σχεδόν διπλάσια από της Ισπανίας
Η απροσδόκητη αύξηση δεν ήταν αποτέλεσμα παράξενων γεωλογικών δυνάμεων, ούτε βέβαια εισβολή σε άλλη χώρα. Είναι μια προσπάθεια των ΗΠΑ να διεκδικήσουν την περιβάλλουσα περιοχή του ωκεάνιου πυθμένα. Την υφαλοκρηπίδα.
Οι ηπειρωτικές υφαλοκρηπίδες είναι οι περιοχές του βυθού που περιβάλλουν μεγάλες χερσαίες μάζες, όπου η θάλασσα είναι σχετικά ρηχή σε σύγκριση με τον ανοιχτό ωκεανό. Σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, οι χώρες μπορούν να διεκδικήσουν αυτές τις υφαλοκρηπίδες. Με βάση το δίκαιο της θάλασσας, οι χώρες επιτρέπεται να διαχειρίζονται και να εκμεταλλεύονται τους πόρους αυτών των υφαλοκρηπίδων.
Πάνω από 75 χώρες έχουν καθορίσει τα όρια της εκτεταμένης υφαλοκρηπίδας τους (ECS), η οποία αναφέρεται στο τμήμα της υφαλοκρηπίδας πέραν των 200 ναυτικών μιλίων από την ακτή. Μέχρι τώρα, οι ΗΠΑ δεν το είχαν κάνει αυτό.
Στις 19 Δεκεμβρίου 2023, το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ ανακοίνωσε νέες γεωγραφικές συντεταγμένες που ορίζουν την περιοχή που ισχυρίζεται η χώρα ότι είναι η περιοχή ECS.
Από το 2003, οι αρχές των ΗΠΑ συνεργάζονται με τη NOAA, τη Γεωλογική Υπηρεσία των ΗΠΑ και 12 άλλες υπηρεσίες για τη συλλογή γεωλογικών δεδομένων, ώστε να καθορίσουν τα εξωτερικά όρια του ECS της εκτεταμένης υφαλοκρηπίδας τους.
Υπό το πρίσμα αυτής της εργασίας, οι ΗΠΑ διεκδικούν τώρα ECS σε επτά υπεράκτιες περιοχές: Αρκτική, Ατλαντικός (ανατολική ακτή), Θάλασσα Μπέρινγκ, Ειρηνικός (δυτική ακτή), Νήσοι Μαριάνα και δύο περιοχές στον Κόλπο του Μεξικού. Συνολικά, αυτό καταλαμβάνει μια περιοχή που έχει έκταση 1 εκατομμύριο τετραγωνικά χιλιόμετρα.
“Η Αμερική είναι μεγαλύτερη από ό,τι ήταν χθες”, δήλωσε στις 19 Δεκεμβρίου ο Mead Treadwell, πρώην υποδιοικητής της Αλάσκας και πρώην πρόεδρος της αμερικανικής Επιτροπής Αρκτικής Έρευνας, όπως μεταδίδει του Alaska Public Media.
“Δεν είναι ακριβώς η αγορά της Λουιζιάνα. Δεν είναι ακριβώς η αγορά της Αλάσκας, αλλά η νέα έκταση της γης και των υπόγειων πόρων κάτω από τη γη που ελέγχουν οι Ηνωμένες Πολιτείες και που είναι δύο Καλιφόρνιες μεγαλύτερη”, πρόσθεσε.
Η νομιμότητα όλων αυτών είναι λίγο θολή, εξηγεί ο Τρέντγουελ σε μια ανάρτηση για το Κέντρο Γουίλσον. Για να γίνει ο ορισμός επίσημος, οι ΗΠΑ πρέπει να υποβάλουν στοιχεία και εκθέσεις στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS). Ωστόσο, οι ΗΠΑ δεν έχουν επικυρώσει την UNCLOS λόγω περίπλοκων πολιτικών διαφωνιών (η συμφωνία έχει επικυρωθεί από 168 κράτη και από την Ευρωπαϊκή Ένωση).
Αυτό αφήνει κάποια αβεβαιότητα σχετικά με το πώς η πρόταση θα γίνει αποδεκτή από το διεθνές δίκαιο. «Αν κάποιος μας απαντούσε: “Τα επιστημονικά σας στοιχεία είναι κακά”, νομίζω ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα άκουγαν», δήλωσε ο Τρέντγουελ στα μέσα ενημέρωσης. «Αλλά δεν πιστεύω ότι τα επιστημονικά μας στοιχεία είναι κακά. Νομίζω ότι έχουμε πολύ καλά επιστημονικά στοιχεία», πρόσθεσε.
Είναι περιττό να πούμε ότι η διεκδίκηση νέων θαλάσσιων συνόρων μπορεί να αποδειχθεί αμφιλεγόμενη στη διεθνή σκηνή. Ορισμένες από τις πιο σημαντικές γεωπολιτικές διαμάχες τον τελευταίο καιρό αφορούσαν την Κίνα και τους γείτονές της, όπως οι Φιλιππίνες και το Βιετνάμ, σχετικά με τις διεκδικήσεις στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας.
Ωστόσο, οι ΗΠΑ έχουν να κερδίσουν πολλά από την πρόσφατη δήλωσή τους. Η επέκταση της επικράτειας της στον πυθμένα του ωκεανού στον Αρκτικό Ωκεανό θα μπορούσε να ανοίξει την περιοχή για περαιτέρω εξόρυξη, ναυτιλία και αλιεία – παρά τις πιθανές ζημιές που θα μπορούσε να προκαλέσει.
Έχει επίσης συνέπειες στην ασφάλεια του έθνους και στην άσκηση της εξουσίας του στον κόσμο. Όπως έγραψε ο Sir Walter Raleigh τον 17ο αιώνα: “Διότι όποιος διοικεί τη θάλασσα, διοικεί το εμπόριο- όποιος διοικεί το εμπόριο του κόσμου, διοικεί τα πλούτη του κόσμου, και κατά συνέπεια τον ίδιο τον κόσμο”.