Ένα τηλεσκόπιο που κυνηγά εξωγήινους κατέγραψε δεκάδες μυστηριώδεις εκρήξεις ενέργειας ή «σφυρίγματα» που διαπερνούν το βαθύ διάστημα.
Γνωστά ως γρήγορες ραδιοεκρήξεις (FRBs), τα αστρονομικά αυτά φαινόμενα χαρακτηρίζονται από σύντομους, έντονους παλμούς ραδιοκυμάτων από άγνωστες πηγές.
Το Ινστιτούτο SETI κατέγραψε 35 παράξενα σήματα, παρατηρώντας μια «αξιοσημείωτη πτώση στην κεντρική συχνότητα των εκρήξεων που ακούγονταν σαν “κοσμικό σφύριγμα”».
Τα σφυρίγματα αυτά προέρχονται από μία γρήγορη ραδιοεκρήξη που βρίσκεται σε έναν γαλαξία σε απόσταση περίπου ενός δισεκατομμυρίου ετών φωτός από τη Γη.
Οι ραδιοεκρήξεις και τα αστέρια Magnetar
Προς το παρόν δεν είναι γνωστό τι προκαλεί τις γρήγορες ραδιοεκρήξεις, αλλά γενικά θεωρείται ότι προέρχονται από ετοιμοθάνατους αστέρες σε μακρινούς γαλαξίες, γνωστούς και ως μάγναστρα (magnetar stars).
Τα αστέρια Magnetar έχουν ισχυρό μαγνητικό πεδίο, το οποίο οι επιστήμονες εικάζουν ότι εκτοξεύει ραδιοκύματα στο διάστημα. Ορισμένες εκρήξεις φαίνεται να είναι μεμονωμένα γεγονότα – λιγότερο από το 5% από τις εκατοντάδες εκρήξεις που έχουν εντοπιστεί, έχει παρατηρηθεί ότι επαναλαμβάνονται, περιστασιακά σε ένα τακτικό μοτίβο.
Ωστόσο, οι επιστήμονες του Ινστιτούτου SETI εντόπισαν μία FRB χρησιμοποιώντας το τηλεσκόπιο Allen Telescope Array (ATA), η οποία συνέχισε να επαναλαμβάνεται 35 φορές κατά τη διάρκεια δύο μηνών.
Η ανακάλυψη επιβεβαίωσε τις -προηγουμένως θεωρητικές- ιδιότητες των εκλάμψεων, αλλά οδήγησε επίσης τους ερευνητές να ανακαλύψουν νέα μοτίβα που δεν είχαν παρατηρηθεί ποτέ πριν.
«Η εργασία αυτή είναι συναρπαστική επειδή παρέχει τόσο επιβεβαίωση των ιδιοτήτων των FRB όσο και την ανακάλυψη ορισμένων νέων. Περιορίζουμε την πηγή των FRBs, για παράδειγμα, σε ακραία αντικείμενα όπως τα αστέρια Magnetar, αλλά κανένα υπάρχον μοντέλο δεν μπορεί να εξηγήσει όλες τις ιδιότητες που έχουν παρατηρηθεί μέχρι στιγμής» δήλωσε η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Dr Sofia Sheikh .
Η μελέτη βασίζεται στο επαναλαμβανόμενο FRB 20220912A, το οποίο η ομάδα διαπίστωσε ότι δεν είχε κανένα εμφανές μοτίβο για το πότε απελευθερωνόταν ενέργεια ή το χρονικό διάστημα μεταξύ του καθενός.
Τέτοιες εκρήξεις διαρκούν συνήθως για μερικά χιλιοστά του δευτερολέπτου, με τις περισσότερες να εξαφανίζονται, αλλά η επαναλαμβανόμενη FRB 20220912A είναι γνωστή για τη μοναδική της συμπεριφορά που επιτρέπει στους επιστήμονες να εντοπίσουν τη θέση της.
Η ομάδα παρατήρησε την πτώση της συχνότητας των εκρήξεων, και όταν την μετέτρεψαν σε ήχο, η πτώση αυτή μιμήθηκε τις νότες μιας σφυρίχτρας όταν αυτή παίζεται.
«Τα σήματα θα μπορούσαν να είναι ενδείξεις εξερευνητών του βαθύ διαστήματος»
Οι FRB έχουν προβληματίσει τους επιστήμονες από τότε που «ακούστηκαν» για πρώτη φορά από ραδιοτηλεσκόπια το 2007.
Ο Avi Loeb του Κέντρου Αστροφυσικής Harvard-Smithsonian πρότεινε το 2017 ότι τα σήματα θα μπορούσαν να είναι ενδείξεις εξερευνητών του βαθύ διαστήματος δισεκατομμύρια έτη φωτός μακριά από τη Γη.
Ο Loeb και η ομάδα του διαπίστωσαν ότι η διαρροή από τους πομπούς θα μπορούσε να οδηγήσει σε σύντομες αναλαμπές που ανιχνεύονται εδώ στη Γη. «Μια τεχνητή προέλευση αξίζει να μελετηθεί και να ελεγχθεί» τόνισε ο Loeb.