Το Stonehenge είναι γνωστό για την ευθυγράμμισή του με την ανατολή του ηλίου κατά το θερινό ηλιοστάσιο και τη δύση του κατά το χειμερινό ηλιοστάσιο. Ωστόσο, οι αρχαιολόγοι υποψιάζονται ότι το νεολιθικό μνημείο μπορεί επίσης να σχεδιάστηκε για να παρατηρεί τις lunistices.
Ουσιαστικά είναι τα δύο ακραία σημεία στην τροχιά της Σελήνης, όπου φτάνει στο πιο βόρειο και νότιο σημείο της στον ουρανό.
Συγκεκριμένα, η μεγάλη σεληνιακή στάση, η οποία αναμένεται να συμβεί ξανά τον Ιανουάριο του 2025 – φαίνεται να επηρέασε τη διάταξη του εμβληματικού αρχαίου μνημείου.
Αυτή η σπάνια φάση του φεγγαριού συμβαίνει κάθε 18,6 χρόνια και σηματοδοτεί το σημείο όπου το φεγγάρι φτάνει στο πιο βόρειο και νότιο σημείο του στον ουρανό. Κατά τη διάρκεια κάθε μήνα, το φεγγάρι ταξιδεύει από βορρά προς νότο, ωστόσο το εύρος αυτής της κίνησης αλλάζει συνεχώς λόγω της κλίσης της τροχιάς του.
Στην κορύφωση του κύκλου του, η απόκλιση του φεγγαριού μεταβάλλεται από 28,72 μοίρες βόρεια σε 28,72 μοίρες νότια σε ένα μόνο μήνα. Αντίθετα, κατά τη διάρκεια της μικρής σεληνιακής στάσης, αυτή η κίνηση του φεγγαριού κυμαίνεται μεταξύ 18,13 μοίρες βόρεια και νότια.
Τα επιχειρήματα για τη σύνδεση του Stonehenge με αυτούς τους σεληνιακούς κύκλους δεν έχουν ακόμη αποσαφηνιστεί, αν και έχει παρατηρηθεί ότι τουλάχιστον ένας από τους τέσσερις λίθους σήμανσης του χώρου – οι οποίοι περιβάλλουν τον εσωτερικό κύκλο Sarsen – είναι ευθυγραμμισμένος με την πιο νότια ανατολή του φεγγαριού κατά τη μεγάλη σεληνιακή στάση. Ωστόσο, οι αρχαιολόγοι δεν είναι σίγουροι για τη σημασία αυτού του χαρακτηριστικού.
Λόγω της σπανιότητας του φαινομένου, οι ερευνητές είναι πρόθυμοι να επωφεληθούν από την επερχόμενη σεληνιακή στάση και πρόκειται να ξεκινήσουν μια σειρά ερευνών για την πιθανή ευθυγράμμισή του Stonehenge με τις πιο ακραίες θέσεις ανατολής και δύσης του φεγγαριού.
Τι είναι το Stonehenge
Το Στόουνχεντζ (Stonehenge) είναι νεολιθικό μεγαλιθικό μνημείο του οποίου η διαμόρφωση συνεχίστηκε ως την Εποχή του Χαλκού, στην κομητεία του Γουΐλτσιρ (Wiltshire), περίπου 13 χλμ. βορειοδυτικά του Σώλσμπερι (Salisbury). Πρόκειται για έναν κύκλο μεγαλίθων, που κατασκευάστηκε σύμφωνα με τις πλέον αποδεκτές αρχαιολογικές εκτιμήσεις ανάμεσα στο 2500 π.Χ. και το 2000 π.Χ.. Το αρχαιότερο κυκλικό ανάχωμα και η περιφερειακή τάφρος, που ανήκουν σε πρωιμότερη φάση του μνημείου, χρονολογήθηκαν προσφάτως περί το 3100 π.Χ..
Ο καθηγητής Κλάιβ Ραγκλς, ο οποίος συμμετέχει στην έρευνα, εξήγησε σε δήλωσή του ότι «Η αρχιτεκτονική σύνδεση του Stonehenge με τον Ήλιο είναι καλά γνωστή, αλλά ο δεσμός του με τη Σελήνη είναι λιγότερο κατανοητός. Οι τέσσερις Λίθοι Σηματοδότησης ευθυγραμμίζονται με τις ακραίες θέσεις της Σελήνης και οι ερευνητές εδώ και χρόνια συζητούν εάν αυτό ήταν σκόπιμο και, αν ναι, πώς επιτεύχθηκε και ποιος μπορεί να ήταν ο σκοπός του».
Παρόλο που η σεληνιακή στάση διαρκεί τεχνικά μόνο για έναν μήνα, βρισκόμαστε ήδη στην εποχή της στασιμότητας, καθώς η Σελήνη φτάνει αυτή τη στιγμή σε αποκλίσεις πιο βόρεια και νότια από τα άκρα του ήλιου. Σύμφωνα με την English Heritage, αυτή η περίοδος του σεληνιακού κύκλου μπορεί να ερμηνεύτηκε από τους αρχαίους πολιτισμούς ως η περίοδος όπου η θεότητα της Σελήνης γίνεται πιο ισχυρή από τον θεό Ήλιο, και μπορεί να ενέπνευσε γιορτές, τελετουργίες και άλλα σημαντικά γεγονότα.
Φυσικά, τέτοιες θεωρίες είναι προς το παρόν απλές εικασίες, αλλά οι ερευνητές ελπίζουν να βρουν μερικές ισχυρές ενδείξεις σχετικά με τη σχέση του προϊστορικού μνημείου με τη μεγάλη σεληνιακή στάση.
«Είμαστε ενθουσιασμένοι που συνεργαζόμαστε με μια λαμπρή ομάδα αρχαιοαστρονόμων για να εξερευνήσουμε τη συναρπαστική σύνδεση μεταξύ του Στόουνχεντζ και της μεγάλης σεληνιακής στάσης», δήλωσε η Τζένιφερ Γουέξλερ, ιστορικός του Στόουνχεντζ για την English Heritage. «Ακόμα πιο σπάνια από ένα ‘γαλάζιο φεγγάρι’, αυτή η ευκαιρία μας επιτρέπει να εμβαθύνουμε στα αρχαία μυστήρια του μνημείου και στη σχέση του με τα ουράνια φαινόμενα».