Η Σελήνη μπορεί να είναι ακόμα γεωλογικά ενεργή, αν κρίνουμε από τον τρόπο που η απομακρυσμένη πλευρά της Σελήνης δημιουργεί «ρυτίδες» καθώς η Σελήνη συστέλλεται.
Αυτό τουλάχιστον υποστηρίζουν οι πλανητικοί επιστήμονες που ανακάλυψαν 266 «ρυτίδες» στη Σελήνη, οι οποίες φαίνεται να σχηματίστηκαν τα τελευταία 160 εκατομμύρια χρόνια στις σπάνιες ηφαιστειακές πεδιάδες στην απομακρυσμένη πλευρά της Σελήνης.
Η σημασία για τη μελλοντική εξερεύνηση της Σελήνης
«Η γνώση ότι η Σελήνη είναι ακόμα γεωλογικά δυναμική έχει πολύ πραγματικές επιπτώσεις για το πού θα τοποθετήσουμε τους αστροναύτες, τον εξοπλισμό και τις υποδομές στη Σελήνη», δήλωσε η Jaclyn Clark από το Πανεπιστήμιο του Maryland, μια από τις επιστήμονες που συμμετείχαν στη μελέτη.
Οι «ρυτίδες» είναι ένα καλά μελετημένο φαινόμενο στην κοντινή πλευρά της Σελήνης – το μέρος της Σελήνης που μπορούμε να δούμε στον ουρανό.
Η κοντινή πλευρά χαρακτηρίζεται από το διάσημο «Άνθρωπο της Σελήνης» – ένα μοτίβο που δημιουργείται από μεγάλες σκοτεινές περιοχές, γνωστές ως lunar maria. Οι maria είναι τεράστιες ηφαιστειακές πεδιάδες που σχηματίστηκαν μεταξύ 3,2 και 3,6 δισεκατομμυρίων ετών από ηφαιστειακή δραστηριότητα.
Η απομακρυσμένη πλευρά της Σελήνης και οι γεωλογικές της διαφορές
Η απομακρυσμένη πλευρά της Σελήνης καλύπτεται μόνο κατά 1% από maria, ενώ η κοντινή πλευρά καλύπτεται κατά 31%.
Οι επιστήμονες δεν είναι βέβαιοι γιατί αυτό συμβαίνει, με μία θεωρία να υποστηρίζει ότι ένας νάνος πλανήτης περισσότερο από 700 χιλιόμετρα σε διάμετρο χτύπησε την κοντινή πλευρά της Σελήνης, προκαλώντας την εκτίναξη μεγάλων ποσοτήτων συντριμμιών στην απομακρυσμένη πλευρά, που ενίσχυσαν την επιφάνειά της και δυσκόλεψαν την ηφαιστειακή δραστηριότητα.
Χρησιμοποιώντας εικόνες από την κάμερα Narrow Angle Camera του NASA’s Lunar Reconnaissance Orbiter, η Clark και οι συνεργάτες της ανακάλυψαν 266 γραμμές στην απομακρυσμένη πλευρά της Σελήνης. Αυτές οι ρυτίδες είναι μικρότερες από εκείνες της κοντινής πλευράς, με πλάτος περίπου 100 μέτρα και μήκος 1.000 μέτρα.
Η ηλικία των γραμμών είναι το πιο ενδιαφέρον στοιχείο. Αν και οι maria στην απομακρυσμένη πλευρά φαίνεται να σχηματίστηκαν την ίδια χρονική περίοδο με εκείνες της κοντινής πλευράς, οι γραμμές φαίνονται πολύ πιο νέες.
Σύμφωνα με τις μετρήσεις κρατήρων, οι ρυτίδες εκτιμάται ότι είναι μεταξύ 84 και 160 εκατομμυρίων ετών, γεγονός που υποδηλώνει ότι η ηφαιστειακή δραστηριότητα στην απομακρυσμένη πλευρά είναι αρκετά πρόσφατη.
Στήριξη και συνέπειες για τη Σελήνη
Το 2020, η κινεζική αποστολή Chang’e 5 επέστρεψε υλικό από την περιοχή Mons Rümker, όπου αναλύθηκε η παρουσία ηφαιστειακών γυάλινων σφαιριδίων που χρονολογούνται περίπου 123 εκατομμύρια χρόνια πριν. Αν αυτή η ηφαιστειακή και τεκτονική δραστηριότητα είναι ακριβής, αυτό σημαίνει ότι η Σελήνη συρρικνώνεται ακόμα και ότι η ηφαιστειακή δραστηριότητα μπορεί να συνεχίζεται και σήμερα.
Αυτή η γεωλογική δραστηριότητα μπορεί να οδηγήσει σε σεληνιακούς σεισμούς (moonquakes), που έχουν καταγραφεί από τα σεισμομετρητές των αποστολών Apollo.
Αν οι σεισμοί είναι αρκετά ισχυροί σε κάποιες περιοχές της Σελήνης, μπορεί να αποτελέσουν κίνδυνο για τη δραστηριότητα των αστροναυτών και τη διαμονή τους στην επιφάνεια.
Οι μελέτες δημοσιεύτηκαν στις 21 Ιανουαρίου στο περιοδικό The Planetary Science Journal.