Μια στεμματική εκτόξευση μάζας σε ένα άλλο άστρο παρατηρήθηκε για πρώτη φορά στο σύνολό της, αποκαλύπτοντας ότι όταν αυτές οι ηλιακές καταιγίδες συμβαίνουν σε νεαρά άστρα, απελευθερώνουν αρκετή ενέργεια ώστε να πυροδοτήσουν τη χημεία της ζωής σε εξωπλανήτες που τα περιβάλλουν.
Οι εκρήξεις των νεαρών άστρων
Τα νεαρά άστρα είναι πολύ πιο ταραχώδη από τα ώριμα. Σύμφωνα με την αστροφυσική, στα πρώτα εκατομμύρια χρόνια της ζωής του Ήλιου, η δραστηριότητά του περιλάμβανε εκλάμψεις ακτινοβολίας και στεμματικές εκτοξεύσεις μάζας (CMEs) πολύ πιο ισχυρές και συχνές από αυτές που παρατηρούμε σήμερα. Μέχρι πρόσφατα, ωστόσο, κανείς δεν είχε δει ένα νεαρό ήλιο να επιδεικνύει τέτοια ένταση.
Η νέα ανακάλυψη έγινε από διεθνή ομάδα αστρονόμων, με επικεφαλής το αστροφυσικό Κοσούκε Ναμέκατα από το Πανεπιστήμιο του Κιότο, που στόχευσε το άστρο EK Draconis, 112 έτη φωτός μακριά, στον αστερισμό του Δράκοντα. Το άστρο, ηλικίας 50 έως 125 εκατομμυρίων ετών, θεωρείται ένα «νεαρό αντίγραφο του Ήλιου», με παρόμοια μάζα, ακτίνα και θερμοκρασία επιφάνειας.
«Αυτό που μας ενέπνευσε περισσότερο ήταν το μακροχρόνιο μυστήριο του πώς η βίαιη δραστηριότητα του νεαρού Ήλιου επηρέασε τη νεογέννητη Γη», δήλωσε ο Ναμέκατα.
Η παρατήρηση της στεμματικής έκρηξης
Η ομάδα χρησιμοποίησε ταυτόχρονες παρατηρήσεις από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble, το TESS της NASA και τρία επίγεια τηλεσκόπια στην Ιαπωνία και την Κορέα. Το Hubble, παρατηρώντας στο υπεριώδες φως, εντόπισε τα υψηλής ενέργειας στοιχεία της εκτόξευσης, ενώ τα επίγεια τηλεσκόπια ανίχνευσαν το ψυχρότερο πλάσμα μέσω της εκπομπής υδρογόνου-άλφα, και το TESS παρακολούθησε τη φωτεινότητα της συνοδού ηλιακής έκλαμψης.
Το Hubble εντόπισε ένα νέφος θερμού πλάσματος με θερμοκρασία 100.000 Κέλβιν, που εκτοξεύτηκε με ταχύτητα έως 550 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο. Δέκα λεπτά αργότερα, ένα πιο ψυχρό νέφος αερίου στους 10.000 Κέλβιν ακολούθησε με 70 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο. Μαζί σχημάτισαν τις δύο όψεις της ίδιας στεμματικής εκτόξευσης μάζας.
Η σημασία για την απαρχή της ζωής
Το θερμό συστατικό της έκρηξης μετέφερε τεράστια ενέργεια, αρκετή ώστε να προκαλεί χημικές αντιδράσεις στις ατμόσφαιρες πλανητών, παράγοντας αέρια του θερμοκηπίου που μπορούν να διατηρήσουν έναν πλανήτη θερμό. Παράλληλα, η ακτινοβολία μπορεί να διασπάσει απλά μόρια ώστε να σχηματίζονται πολύπλοκες οργανικές ενώσεις – τα πιθανά δομικά στοιχεία της ζωής.
Αν και δεν έχουν εντοπιστεί εξωπλανήτες γύρω από το EK Draconis, τα αποτελέσματα προσφέρουν σπάνια εικόνα για τον ρόλο των άστρων στην προέλευση της ζωής. Παρόμοιες διεργασίες πιθανότατα συνέβησαν και στον Ήλιο πριν από 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια.
Η μελέτη δημοσιεύτηκε στις 27 Οκτωβρίου στο περιοδικό Nature Astronomy.
