Τρία ρομποτικά χέρια εκτείνονται κάτω από το νερό σε μια καναδική λίμνη, διαλέγοντας προσεκτικά βότσαλα από τον βυθό, πριν τα αποθηκεύσουν στο εσωτερικό του μηχανήματος.
Η άσκηση αποτελεί μέρος μιας σειράς δοκιμών που υποβάλλεται ένα ρομπότ πριν από την προγραμματισμένη του αποστολή στον ωκεανό, όπου οι χειριστές του ελπίζουν ότι το μηχάνημα μπορεί να μεταμορφώσει την αναζήτηση των πιο περιζήτητων μετάλλων στον κόσμο.
Το ρομπότ κατασκευάστηκε από την εταιρεία Impossible Metals, που ιδρύθηκε το 2020 στην Καλιφόρνια και δηλώνει πως προσπαθεί να αναπτύξει τεχνολογία που επιτρέπει τη συλλογή από τον πυθμένα της θάλασσας με περιορισμένη οικολογική διατάραξη.
Αντί για εκσκαφείς, «χειρουργική» προσέγγιση ρομπότ
Η συμβατική υποθαλάσσια εξόρυξη περιλαμβάνει τη συλλογή τεράστιων ποσοτήτων υλικού προς αναζήτηση «πατατόμορφων» αντικειμένων γνωστών ως πολυμεταλλικά οζίδια.
Τα οζίδια αυτά περιέχουν νικέλιο, χαλκό, κοβάλτιο ή άλλα μέταλλα απαραίτητα για τις μπαταρίες ηλεκτρικών οχημάτων και άλλα κρίσιμα προϊόντα.
Ο συνιδρυτής της Impossible Metals, Jason Gillham, δήλωσε στο AFP ότι το ρομπότ της εταιρείας του αναζητά τα οζίδια «με επιλεκτικό τρόπο».
Το πρωτότυπο, που δοκιμάζεται στην επαρχία του Οντάριο, παραμένει ακίνητο στο νερό, αιωρούμενο πάνω από τον βυθό της λίμνης.
Σε ένα εργαστήριο, το προσωπικό της εταιρείας παρακολουθεί το κίτρινο ρομπότ σε οθόνες, χρησιμοποιώντας έναν πίνακα ελέγχου που μοιάζει με κονσόλα βιντεοπαιχνιδιού για να καθοδηγούν τις κινήσεις του.
Με τη χρήση φώτων, καμερών και τεχνητής νοημοσύνης, το ρομπότ προσπαθεί να εντοπίσει τα επιθυμητά οζίδια χωρίς να ενοχλεί τη θαλάσσια ζωή – όπως αυγά χταποδιών, κοράλλια ή σπόγγους.
Άδεια εξόρυξης στις ΗΠΑ και κριτική για τον ανταγωνισμό
Για πρώτη φορά στον αναδυόμενο αυτό τομέα, η Impossible Metals έχει ζητήσει άδεια από τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Donald Trump, για τη χρήση του ρομπότ στα αμερικανικά ύδατα γύρω από τη Σαμόα, στον Ειρηνικό.
Η εταιρεία ελπίζει πως η υπόσχεσή της για περιορισμένη οικολογική επίπτωση θα της προσδώσει πλεονέκτημα.
Ανταγωνιστές, όπως η εταιρεία The Metals Company, χρησιμοποιούν γιγαντιαίες μηχανές που κυλούν πάνω στον βυθό και ρουφούν τα οζίδια – μια ιδιαίτερα αμφιλεγόμενη τεχνική.
Ο θαλάσσιος βιολόγος Douglas McCauley από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στη Σάντα Μπάρμπαρα, δήλωσε στο AFP ότι η μέθοδος αυτή παραπέμπει σε «μπουλντόζες», καθώς συλλέγουν το βυθό με εκσκαφείς και ανεβάζουν τα υλικά στα πλοία, όπου τα οζίδια διαχωρίζονται από τα απόβλητα, τα οποία επιστρέφονται στη θάλασσα.
Αυτό δημιουργεί τεράστια νέφη ιζημάτων και τοξινών με πολυάριθμες πιθανές επιπτώσεις, όπως εξήγησε.
Μια λιγότερο επεμβατική προσέγγιση, όπως αυτή της Impossible Metals, θα μπορούσε να μειώσει τον κίνδυνο περιβαλλοντικής καταστροφής, είπε ο McCauley.
Όχι χωρίς συνέπειες
Ωστόσο, σημείωσε ότι ακόμη και η πιο ελαφριά εξόρυξη δεν είναι χωρίς ρίσκο.
Τα ίδια τα οζίδια φιλοξενούν ζωντανούς οργανισμούς και η αφαίρεσή τους – ακόμη και με επιλεκτική τεχνική – σημαίνει καταστροφή του οικοτόπου.
Η Impossible Metals παραδέχεται πως η τεχνολογία της δεν μπορεί να εντοπίσει μικροσκοπική ζωή, αλλά ισχυρίζεται ότι ακολουθεί πολιτική σύμφωνα με την οποία το 60% των οζιδίων παραμένει ανέγγιχτο.
Ο McCauley παραμένει δύσπιστος, εξηγώντας ότι «τα οικοσυστήματα στο βαθύ ωκεανό είναι ιδιαίτερα εύθραυστα και ευαίσθητα».
«Η ζωή εκεί κάτω κινείται πολύ αργά, αναπαράγεται πολύ αργά, μεγαλώνει πολύ αργά».
Ο Duncan Currie από τον Οργανισμό Προστασίας Βυθού τόνισε ότι είναι αδύνατο να εκτιμηθεί η επίπτωση οποιασδήποτε βαθιάς εξόρυξης.
«Δεν γνωρίζουμε αρκετά ακόμα, ούτε για τη βιοποικιλότητα ούτε για το οικοσύστημα εκεί κάτω», δήλωσε στο AFP.
Σύμφωνα με τη διεθνή επιστημονική πρωτοβουλία Ocean Census, μόνο 250.000 είδη είναι γνωστά από τα περίπου δύο εκατομμύρια που υπολογίζεται ότι ζουν στους ωκεανούς.
Υψηλή ζήτηση και επενδύσεις
Η εξόρυξη θα έχει «πάντα κάποιον αντίκτυπο», παραδέχτηκε ο διευθύνων σύμβουλος και συνιδρυτής της Impossible Metals, Oliver Gunasekara, ο οποίος έχει περάσει το μεγαλύτερο μέρος της καριέρας του στον τομέα των ημιαγωγών.
Αλλά πρόσθεσε:
«Χρειαζόμαστε πολύ περισσότερα κρίσιμα ορυκτά, καθώς θέλουμε να ηλεκτροδοτήσουμε τα πάντα».
Ενδεικτικό της παγκόσμιας στροφής προς την υποθαλάσσια εξόρυξη είναι ότι η Impossible Metals έχει αντλήσει 5 εκατομμύρια δολάρια από επενδυτές για να κατασκευάσει και να δοκιμάσει την πρώτη σειρά του ρομπότ Eureka 3 το 2026.
Η εμπορική του εκδοχή θα έχει το μέγεθος ενός κοντέινερ, θα διαθέτει από τρεις έως 16 βραχίονες και η μπαταρία του θα αυξηθεί από 14 σε σχεδόν 200 κιλοβατώρες.
Το ρομπότ θα είναι πλήρως αυτόνομο και αυτοπροωθούμενο, χωρίς καλώδια ή συνδέσμους με την επιφάνεια και θα είναι εξοπλισμένο με αισθητήρες.
Εν αναμονή της έγκρισης από τις ΗΠΑ, η εταιρεία ελπίζει να ολοκληρώσει την τεχνολογία της μέσα στα επόμενα δύο με τρία χρόνια, να πραγματοποιήσει δοκιμές στον ωκεανό, να κατασκευάσει έναν στόλο και να λειτουργήσει μέσω συνεργασιών σε άλλα μέρη του κόσμου.