Οι παροιμίες και οι λαϊκές ρήσεις αποτελούν έναν ανεκτίμητο θησαυρό της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Είναι σαν μικρές κάψουλες χρόνου, που περιέχουν μέσα τους συμπυκνωμένη τη σοφία και την εμπειρία πολλών γενεών.
Οι παροιμίες και οι λαϊκές ρήσεις αποτελούν έναν εύκολο και αποτελεσματικό τρόπο για να μεταδοθούν από γενιά σε γενιά σημαντικές αξίες, ηθικές αρχές και πρακτικές συμβουλές για τη ζωή. Είναι διαχρονικές, καθώς αν και δημιουργήθηκαν σε συγκεκριμένες ιστορικές περιόδους, διατηρούν τη σημασία τους ακόμη και σήμερα, καθώς οι ανθρώπινες εμπειρίες και τα προβλήματα παραμένουν σε μεγάλο βαθμό ίδια.
Ουσιαστικά είναι η πολιτισμική ταυτότητα ενός λαού και αποτελούν πλούτο γνώσης και εμπειρίας. Μας βοηθούν να κατανοήσουμε τον κόσμο γύρω μας και να αναπτύξουμε κριτική σκέψη, ενώ η εύστοχη χρήση τους σε μια συζήτηση μπορεί να δώσει χιούμορ, ζωντάνια και έμφαση στα λεγόμενά μας.
Μάθε πώς βγήκε η φράση «Ας πάει το παλιάμπελο»
Πολλές φορές ακούμε τη φράση «Ας πάει το παλιάμπελο». Γιατί όμως τη λέμε και από πού προέρχεται; Την χρησιμοποιούμε μεταφορικά για την υπέρτατη αδιαφορία για τα εγκόσμια.
Πρόεκειται για μία έκφραση που ανάγεται στην εποχή του Όθωνα (Βασιλέως της Ελλάδος). Το 1840, όπως σημειώνουν χρονογράφοι της εποχής, στο θέατρο Μπούκουρα (στην Αθήνα) έδινε παραστάσεις μια ιταλίδα τραγουδίστρια, η Ρίτα Μπάσο, η οποία σημείωνε μεγάλη επιτυχία. Κάποιο βράδυ, μετά τις ανθοδέσμες και τα χρυσαφικά που πρόσφεραν οι θεατές των πρώτων θέσεων, που ήταν βέβαια οι ευκατάστατοι, ακούσθηκε μια φωνή σχεδόν από τη τελευταία σειρά, ενός μάλλον χωρικού, που μέσα στον ενθουσιασμό του φώναξε: “ας πάει και το παλιάμπελο για χάρη σου”, που πιθανώς να αφορούσε κάποιο αμπέλι αμφιβόλου παραγωγής που από την αξία του είχε προσφέρει κάποιο δώρο. Το περιστατικό διαδόθηκε σε όλη την Αθήνα, έτσι ώστε να γίνει παροιμιώδης και να αναφέρεται κάθε φορά σε πολύ προσωπικές αλλά σημαντικές στιγμές του καθενός.
Η ίδια έκφραση υπήρξε τίτλος τραγουδιού που αποτέλεσε προσωπική επιτυχία της ηθοποιού Ρένας Βλαχοπούλου.
Συνοψίζοντας, οι παροιμίες και οι λαϊκές ρήσεις αποτελούν ανεκτίμητο θησαυρό γνώσης και σοφίας. Είναι ο καθρέφτης του λαϊκού μας πνεύματος, αποτυπώνοντας την κοσμοθεωρία, τις αξίες και την καθημερινότητα των προγόνων μας. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να τις μεταλαμπαδεύουμε στις επόμενες γενιές.