Οι παροιμίες και οι λαϊκές ρήσεις αποτελούν έναν ανεκτίμητο θησαυρό της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Είναι σαν μικρές κάψουλες χρόνου, που περιέχουν μέσα τους συμπυκνωμένη τη σοφία και την εμπειρία πολλών γενεών.
Οι παροιμίες και οι λαϊκές ρήσεις αποτελούν έναν εύκολο και αποτελεσματικό τρόπο για να μεταδοθούν από γενιά σε γενιά σημαντικές αξίες, ηθικές αρχές και πρακτικές συμβουλές για τη ζωή.
Είναι διαχρονικές, καθώς αν και δημιουργήθηκαν σε συγκεκριμένες ιστορικές περιόδους, διατηρούν τη σημασία τους ακόμη και σήμερα, καθώς οι ανθρώπινες εμπειρίες και τα προβλήματα παραμένουν σε μεγάλο βαθμό ίδια.
Ουσιαστικά είναι η πολιτισμική ταυτότητα ενός λαού και αποτελούν πλούτο γνώσης και εμπειρίας. Μας βοηθούν να κατανοήσουμε τον κόσμο γύρω μας και να αναπτύξουμε κριτική σκέψη, ενώ η εύστοχη χρήση τους σε μια συζήτηση μπορεί να δώσει χιούμορ, ζωντάνια και έμφαση στα λεγόμενά μας.
Μάθε πώς βγήκε η φράση «με την ψυχή στο στόμα»
Πολλές φορές ακούμε τη φράση «με την ψυχή στο στόμα». Γιατί όμως τη λέμε και από πού προέρχεται; Την χρησιμοποιούμε όταν τρέχουμε να προλάβουμε κάτι και έχουμε άγχος.
Σύμφωνα με τον δημοσιογράφο και λογοτέχνη Τάκη Νατσούλη, αυτή τη φράση τη συναντάμε για πρώτη φορά στα Αναργύρια Αποσπάσματα, όπως λέγονται τρία φύλλα που υποτίθεται πως τα έγραψε ένας καλόγερος της μονής των Αγίων Αναργύρων στην Αθήνα:
«Ο γραφών προφανώς κατέχεται υπό θλιβερών αναμνήσεων» -καθότι περί παρελθόντων, πάντως, πρόκειται γεγονότων- καίτοι δε αναγράφει ότι «οι του Αγίου Μελετίου αδελφοί εις την Μονήν του εισεκομίσθησαν φέροντες την ψυχήν αυτών επί των χειλέων των», «ουχ’ ήττον και αυτός φαίνεται γράφων με την ψυχή στο στόμα διά τούτο όσους ψαλμούς είχε πρόχειρους εν τη μνήμη αυτού, αναφωνών το “ημάρτομεν, -ηνομάσωμεν” του 105 Ψαλμού, και το “μέγα έλεος” κατά τον ψαλμό 50 επικαλούμενος». (Δ. Καμπούρογλου, Ιστ. Των Αθηναίων).
Συνοψίζοντας, οι παροιμίες και οι λαϊκές ρήσεις αποτελούν ανεκτίμητο θησαυρό γνώσης και σοφίας. Είναι ο καθρέφτης του λαϊκού μας πνεύματος, αποτυπώνοντας την κοσμοθεωρία, τις αξίες και την καθημερινότητα των προγόνων μας. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να τις μεταλαμπαδεύουμε στις επόμενες γενιές.