Οι ειδικοί εντόπισαν τρία βασικά χαρακτηριστικά που μπορεί να υποδηλώνουν αυξημένες πιθανότητες ψυχοπάθειας σε παιδιά.
Οι γονείς καλό είναι να δώσουν προσοχή, ιδιαίτερα αν το παιδί τους εμφανίζει συμπεριφορές που ενδέχεται να σχετίζονται με αυτή την ψυχική κατάσταση, η οποία μπορεί να εμφανιστεί από την ηλικία των τριών ετών.
Τι είναι η ψυχοπάθεια
Η ψυχοπάθεια ορίζεται ως διαταραχή προσωπικότητας που περιλαμβάνει εγωκεντρική συμπεριφορά, έλλειψη ενσυναίσθησης και συχνά παρορμητικές ή ακόμη και εγκληματικές πράξεις. Στους ενήλικες, υπάρχουν ενδείξεις που μπορούν να καθορίσουν αν ανήκουν σε αυτή την κατηγορία, ωστόσο ενδείξεις υπάρχουν και από την παιδική ηλικία.
Σύμφωνα με την έρευνα της καθηγήτριας Essi Viding, τα χαρακτηριστικά αυτά δεν σημαίνουν απαραίτητα ότι το παιδί θα γίνει ψυχοπαθής, αλλά δείχνουν αυξημένο κίνδυνο αν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα.
Δεν πρόκειται για απλή «άτακτη» συμπεριφορά
Οι ερευνητές ξεκαθαρίζουν ότι δεν αναφέρονται σε παιδιά που απλώς κάνουν φασαρία ή πετάνε τα παιχνίδια τους. Οι περιπτώσεις αυτές σχετίζονται με διαταραχή διαγωγής και χαρακτηριστικά ψυχρής-αναίσθητης (callous-unemotional – CU) συμπεριφοράς.
Η ομάδα της Viding μελέτησε μικρά παιδιά – ακόμη και δίδυμα – για να διαπιστώσει τον ρόλο γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Αναλύθηκαν οι αντιδράσεις στα συναισθήματα, η διαχείριση της απογοήτευσης, αλλά και η λειτουργία του εγκεφάλου και ο καρδιακός ρυθμός.
Τα τρία ανησυχητικά χαρακτηριστικά
1. Έλλειψη συναισθημάτων
Ορισμένα παιδιά δεν έδειχναν λύπη όταν έβλεπαν κάποιον να πληγώνεται ή να κλαίει. Δεν τα ενδιέφερε αν είχαν πάρει το παιχνίδι κάποιου άλλου. Η απουσία συναισθηματικής αντίδρασης στην οδύνη των άλλων θεωρείται σημαντικός δείκτης κινδύνου.
2. Αδυναμία σύνδεσης πράξεων με τιμωρία
Κάποια παιδιά συνέχιζαν να κάνουν επιβλαβείς πράξεις, ακόμα και έπειτα από τιμωρία (αφαίρεση προνομίων ή «time-out»), δείχνοντας ότι δεν κατανοούσαν το γιατί τους έγινε παρατήρηση.
3. Αδιαφορία για την ικανοποίηση των άλλων
Ενώ τα περισσότερα παιδιά απολαμβάνουν να κάνουν φίλους ή να ευχαριστούν τους γονείς τους, κάποια νοιάζονταν μόνο για τις δικές τους επιθυμίες. Δεν αντλούσαν ευχαρίστηση από την ευτυχία των άλλων.
Η Viding εξηγεί στην εφημερίδα The Telegraph: «Δεν εμφανίζεται μια πλήρης διαταραχή προσωπικότητας ξαφνικά στα 18. Υπάρχουν παιδιά που έχουν αυτά τα χαρακτηριστικά από πολύ μικρή ηλικία. Η έγκαιρη αναγνώριση δεν σημαίνει ότι θα γίνουν απαραίτητα ψυχοπαθείς, αλλά έχουν αυξημένο κίνδυνο σε σχέση με τους συνομηλίκους τους.»
Η έρευνα και η κληρονομικότητα
Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Restorative Neurology and Neuroscience και διαπιστώνει ότι τα χαρακτηριστικά αυτά σχετίζονται σε μεγάλο βαθμό με τα γονίδια της οικογένειας.
Τα πανομοιότυπα δίδυμα είχαν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν CU χαρακτηριστικά σε σχέση με τα μη-πανομοιότυπα δίδυμα. Επιπλέον, η εγκεφαλική δραστηριότητα σε περιοχές όπως η αμυγδαλή έδειξε διαφορές που σχετίζονται με ψυχοπαθητική συμπεριφορά.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς
Η Viding δίνει τρεις βασικές συμβουλές προς τους γονείς:
- Να δείχνουν στοργή και αγάπη
- Να ζητούν βοήθεια από θεραπευτή
- Να αναλάβουν δράση όσο πιο νωρίς γίνεται
Η ίδια σημειώνει:
«Όσο περισσότερο ριζώνεται μια συμπεριφορά, τόσο πιο δύσκολα αλλάζει. Όμως γνωρίζουμε ότι παρεμβάσεις σε εφήβους και ενήλικες μπορούν επίσης να λειτουργήσουν, επομένως το μήνυμα δεν είναι ότι αν δεν προλάβεις στα πρώτα πέντε χρόνια, είναι αργά.»
