Η τεχνητή νοημοσύνη (AI) στην υγεία είναι ένα θέμα που συζητείται όλο και περισσότερο. Υπάρχουν μεγάλες προσδοκίες για το μέλλον, αλλά και μεγάλοι φόβοι παράλληλα.
Η μεγαλύτερη ελπίδα είναι ότι η AI θα βοηθήσει τον άνθρωπο να ξεπεράσει τις χρονοβόρες και δαπανηρές διαδικασίες που απαιτούνται σήμερα για τη διάγνωση και τη θεραπεία των ασθενειών. Ωστόσο, ορισμένοι ειδικοί εκφράζουν φόβους ότι η AI θα μπορούσε να αντικαταστήσει τους επιστήμονες, ερευνητές και γιατρούς στο μέλλον. Αυτός ο φόβος βασίζεται στο γεγονός ότι η AI μπορεί να επεξεργαστεί τεράστιες ποσότητες δεδομένων πολύ πιο γρήγορα από τους ανθρώπους και να εντοπίσει μοτίβα που μπορεί να μην είναι ορατά στο ανθρώπινο μάτι.
Η τεχνητή νοημοσύνη έχει αρχίσει να βρίσκει εφαρμογές στον χώρο της υγείας, με σημαντικές προοπτικές για το μέλλον. Οι πιο αισιόδοξοι αναλυτές κάνουν λόγο για μια σειρά από οφέλη που θα μπορούσε να προσφέρει η AI στην υγεία, όπως:
- Πιο ακριβείς διαγνώσεις και ασφαλή πρόγνωση ασθενειών: Η AI μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ανάλυση μεγάλων ποσοτήτων δεδομένων, όπως ιατρικές εικόνες, εργαστηριακές εξετάσεις και ιστορικά ασθενών. Αυτό μπορεί να βοηθήσει τους γιατρούς να κάνουν πιο ακριβείς διαγνώσεις και να προβλέψουν την πορεία μιας ασθένειας με μεγαλύτερη ακρίβεια.
- Πιο άμεσες απαντήσεις στους ασθενείς και λιγότερες – περιττές πολλές φορές – εξετάσεις: Η AI μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αυτοματοποίηση ορισμένων εργασιών, όπως η συλλογή ιστορικού ασθενών και η συνταγογράφηση φαρμάκων. Αυτό μπορεί να απελευθερώσει χρόνο στους γιατρούς για να επικεντρωθούν στις πιο σύνθετες περιπτώσεις και να παρέχουν στους ασθενείς πιο άμεση και αποτελεσματική φροντίδα.
- Εξατομικευμένη θεραπεία: Η AI μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να δημιουργήσει εξατομικευμένες θεραπευτικές προσεγγίσεις για κάθε ασθενή. Αυτό μπορεί να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα της θεραπείας και να μειώσει τις παρενέργειες.
Όλες αυτές οι παράμετροι στο τέλος οδηγούν σε καλύτερη αντιμετώπιση ενός προβλήματος υγείας και κάνουν οικονομία στα συστήματα υγείας.
Ο αλγόριθμός στη διάγνωση
Η AI με τη βοήθεια αλγορίθμων έχει ως στόχο να βγάλει ασφαλή συμπεράσματα για την πορεία ενός «υπόπτου» ευρήματος που π.χ εντοπίστηκε σε μια ψηφιακή μαστογραφία, η οποία έγινε με την πιο προηγμένη τεχνολογία. Όμως, αρκετοί μπορούν να αναρωτηθούν πόσο έγκυρα θα είναι αυτά τα συμπεράσματα και πόσο θα βοηθήσουν έναν γιατρό να πάρει τις σωστές αποφάσεις.
Ο αλγόριθμος της τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ) μπορεί να αναλύσει χιλιάδες εικόνες μαστογραφιών και να τις συγκρίνει με άλλες παρόμοιες εικόνες και αποτελέσματα. Αυτό μπορεί να βοηθήσει τους γιατρούς να κάνουν πιο ακριβείς διαγνώσεις και να αποφεύγουν να κάνουν περιττές εξετάσεις σε γυναίκες που δεν χρειάζονται θεραπεία.
Οι ειδικοί εκτιμούν ότι οι περισσότερες μαστογραφίες που γίνονται είναι αρνητικές, δηλαδή δεν δείχνουν ανησυχητικά σημάδια. Με τη βοήθεια της ΑΙ, οι γιατροί μπορούν να συγκρίνουν τα δεδομένα από μια μαστογραφία με δεδομένα από χιλιάδες άλλες μαστογραφίες και να δουν αν υπάρχει κάποια ανησυχία. Αυτό μπορεί να βοηθήσει τις γυναίκες να αποφύγουν τον φόβο, την ταλαιπωρία και το κόστος των περιττών εξετάσεων, αλλά και τη διαδικασία να αναζητήσει κι άλλες γνώμες, σύμφωνα με τους ειδικούς.
Η ΑΙ, σε συνδυασμό με άλλες νέες τεχνολογίες, έχει τη δυνατότητα να μεταμορφώσει τον τρόπο που παρέχεται η υγειονομική περίθαλψη. Μπορεί να βοηθήσει τους γιατρούς να κάνουν πιο ακριβείς διαγνώσεις, να παρέχουν πιο εξατομικευμένη θεραπεία και να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των ασθενών.
Τεχνητή νοημοσύνη: Μια συναρπαστική εποχή
Όπως επισημαίνει, μιλώντας στο ΑΠΕ -ΜΠΕ , ο καθηγητής – ακτινολόγος Μ. May στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο του Ερλάνγκεν της Γερμανίας, «ήδη έχουμε στο νοσοκομείο τελευταίας τεχνολογίας απεικονιστικά μηχανήματα που μας βοηθούν να προσφέρουμε καλύτερη και πιο εξατομικευμένη θεραπεία. Γνωρίζουμε ποια θεραπεία θα αποδώσει καλύτερα σε ποιον ασθενή. Η τεχνολογία πλέον μας βοηθά να εξετάσουμε ένα όργανο και μαθαίνουμε από αυτή την εμπειρία ώστε να την εφαρμόσουμε σε άλλο όργανο».
Προς το παρόν έχουμε χιλιάδες εικόνες υψηλής ευκρίνειας από το ανθρώπινο σώμα και αυτό είναι σημαντική εξέλιξη, επισημαίνουν οι επιστήμονες. Μάλιστα στο άμεσο μέλλον θα μπορούν να χειρουργούν με τη βοήθεια της «κινηματογραφικής ανατομίας» δηλαδή να παρακολουθούν με εξαιρετική λεπτομέρεια την περιοχή που επεμβαίνουν. Όπως λέει, η τεχνολογία, ήδη μας βοηθά σε λιγότερο χρόνο να γίνονται περισσότερες εξετάσεις που δίνουν εικόνες εξαιρετικής ευκρίνειας από το ανθρώπινο σώμα. Εξηγεί πως η ΑΙ μπορεί να βοηθήσει – μέσω αλγορίθμου -τον ακτινολόγο να εντοπίσει έναν όγκο, και σημειώνει: «Τώρα βιώνουμε μια συναρπαστική εποχή, καθώς χτίζουμε υψηλής ανάλυσης δεδομένα, είμαστε η γενιά που αποθηκεύει αυτά τα δεδομένα. Δημιουργούμε αρχεία. Όμως, οι αλγόριθμοι θα πρέπει να τα επεξεργαστούν ώστε η επόμενη γενιά γιατρών να ωφεληθεί από αυτά τα προγράμματα που σήμερα ονομάζουμε ΑΙ».
Ο ίδιος εκτιμά πως η ΑΙ στην υγεία, είναι μια ενδιαφέρουσα προοπτική αλλά θα αργήσει να εφαρμοστεί την καθ’ ημέρα πράξη. «Ήδη, έχουμε ένα κεφάλαιο δεδομένων για κάθε ασθενή και χάρη στην υψηλή απεικονιστική τεχνολογία και με την ανάλυση των δεδομένων και την τεχνητή νοημοσύνη έχουμε αυτόματα αλλά 10 επιπλέον κεφάλαια. Αλλά χρειάζεται χρόνος να τα διαβάσουμε προς όφελος του ασθενούς. Πού θα βρούμε τόσους ακτινολόγους να διαβάσουν όλα τα αποτελέσματα;» διερωτάται, απαντώντας στον Μιχάλη Κεφαλογιάννης και το ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Ενδιαφέρουσα η Τεχνητή Νοημοσύνη, συμπληρώνει αλλά «βέβαια ποτέ δεν θα έχουμε ένα οπτικό σαρωτή που μόνος του θα λαμβάνει εικόνες από το σώμα ενός ασθενούς, θα τις αξιολογεί και θα του στέλνει τα αποτελέσματα. Και όσο δεν υπάρχουν τέτοια συστήματα στα οποία να εκπαιδευτούμε, είμαστε ακόμα μακριά από αυτό που όλοι περιμένουν από την Τεχνητή Νοημοσύνη».
Οι επιστήμονες συμφωνούν ότι η ψηφιακή τεχνολογία έχει τη δυνατότητα να αλλάξει ριζικά τον τρόπο που παρέχεται η υγειονομική περίθαλψη. Οι ψηφιακές εφαρμογές μπορούν να μειώσουν σημαντικά τον χρόνο που χρειάζεται για να διαγνωστεί και να αντιμετωπιστεί μια ασθένεια, κάτι που είναι ιδιαίτερα σημαντικό σε επείγουσες καταστάσεις. Για παράδειγμα, ένα εγκεφαλικό επεισόδιο και βοηθούν πλέον όλους μας να κατανοήσουμε την καθοριστική σημασία της ταχείας, ακριβούς και έγκαιρης παρέμβασης για τη ζωή του ασθενούς.
Ψηφιακό Δίδυμο
Οι λύσεις Τεχνητής Νοημοσύνης, η τεχνολογία του Ψηφιακού Διδύμου (digital tween) Ασθενούς και οι λύσεις απεικόνισης και θεραπείας, μπορούν σήμερα να βοηθήσουν τους επαγγελματίες υγείας, να διαγνώσουν, να προβλέψουν και να αντιμετωπίσουν πιο έγκαιρα ένα εγκεφαλικό επεισόδιο, από την έναρξη του επεισοδίου έως την αποθεραπεία και την παρακολούθηση του ασθενούς.
Η εφαρμογή της Τεχνολογίας Ψηφιακού Διδύμου (Digital Twin) δεν είναι τίποτα άλλο από αυτό που συνηθίζουμε να λέμε ψηφιακός ιατρικός φάκελος ενός ασθενή, που περιλαμβάνει όλες τις πληροφορίες που αφορούν την υγεία του, από τη γέννησή του. Αυτό το Ψηφιακό Δίδυμο του ασθενούς μπορεί να αποδειχθεί σωτήριο σε έκτακτες περιπτώσεις, όπως είναι ένα εγκεφαλικό επεισόδιο, καθώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να παρέχει στους γιατρούς μια ολοκληρωμένη εικόνα της υγείας του ασθενούς, ώστε να ξεκινήσουν τη θεραπεία το συντομότερο δυνατό.
Η τεχνολογία του ψηφιακού διδύμου ασθενούς περιλαμβάνει όλα τα δεδομένα που αφορούν την υγεία ενός ανθρώπου, από τη γέννησή του έως το τέλος της ζωής του. Αυτά τα δεδομένα μπορούν να προέρχονται από διάφορες πηγές, όπως απεικονιστικές και μικροβιολογικές εξετάσεις, καθώς και καθημερινές wearable συσκευές. Τα δεδομένα αυτά συλλέγονται, ενσωματώνονται και αναλύονται συνεχώς, με στόχο την καλύτερη κατανόηση της υγείας του ασθενούς και την πρόληψη ή αντιμετώπιση μελλοντικών προβλημάτων υγείας.
Σε περίπτωση που προκύψει κάποια ασθένεια, οι επαγγελματίες υγείας θα έχουν στη διάθεσή τους όλα τα δεδομένα του ψηφιακού διδύμου του ασθενούς, άρα και τα κατάλληλα εργαλεία για τη σωστή διάγνωση και την επιλογή της καλύτερης δυνατής θεραπεία. Αυτό θα οδηγήσει σε πιο έγκαιρη και αποτελεσματική αντιμετώπιση των ασθενειών, καθώς και σε βελτιωμένη ποιότητα ζωής των ασθενών.
Ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα
Η τεχνολογία του ψηφιακού διδύμου ασθενούς έχει πολλά οφέλη, αλλά υπάρχουν και ηθικές ανησυχίες σχετικά με τη συλλογή ευαίσθητων ιατρικών δεδομένων. Για παράδειγμα, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ποιος συλλέγει τα δεδομένα, πώς τα αποθηκεύει και πώς τα προστατεύει. Επίσης, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ποιος έχει πρόσβαση σε αυτά τα δεδομένα.
Είναι αισιόδοξο το γεγονός ότι όλο και περισσότεροι γιατροί εξοικειώνονται με τις νέες τεχνολογίες και μπορούν να τις χρησιμοποιήσουν για να βοηθήσουν πιο αποτελεσματικά τους ασθενείς. Για παράδειγμα, στον τομέα της διαγνωστικής και θεραπευτικής απεικόνισης, υπάρχουν πλέον εξελιγμένα μηχανήματα, με δυνατότητα προσαρμογής στα ιδιαίτερα γνωρίσματα κάθε ασθενή, και προηγμένα απεικονιστικά μηχανήματα για την καθοδήγηση χειρουργικών επεμβάσεων.