Το 2017, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ένα εικονικό τηλεσκόπιο στο μέγεθος του πλανήτη μας για να απεικονίσουν για πρώτη φορά τη σκιά μιας υπερμεγέθους μαύρης τρύπας. Η εικόνα αφορούσε την M87*, την μαύρη τρύπα στο κέντρο του γαλαξία Messier 87, και ήταν η πρώτη εικόνα της σκιάς του ορίζοντα γεγονότων και του φωτεινού δίσκου προσαύξησης γύρω από μια μαύρη τρύπα που έχει ληφθεί ποτέ.
Τώρα η ομάδα έδωσε στη δημοσιότητα μια νέα εικόνα της μαύρης τρύπας από παρατηρήσεις που πραγματοποιήθηκαν ένα χρόνο αργότερα και δείχνουν ότι η σκιά δεν είναι μόνο ένα μόνιμο χαρακτηριστικό, καθώς και ότι η φωτεινότητα του δακτυλίου έχει αλλάξει.
Η ομάδα του Event Horizon Telescope (EHT) χρησιμοποίησε οκτώ ανεξάρτητες τεχνικές απεικόνισης και μοντελοποίησης για να αναλύσει τα δεδομένα από τις παρατηρήσεις του Απριλίου 2018 και διαπίστωσε ότι η κορυφή της φωτεινότητας του πορτοκαλί δίσκου έχει μετατοπιστεί κατά περίπου 30 μοίρες αριστερόστροφα σε σύγκριση με εκείνη που παρατηρήθηκε το 2017, ενώ το μέγεθος του δακτυλίου και της σκιάς είναι αμετάβλητα, όπως προέβλεπε η γενική σχετικότητα.
«Η επιβεβαίωση του δακτυλίου σε ένα εντελώς νέο σύνολο δεδομένων είναι ένα τεράστιο ορόσημο για τη συνεργασία μας και μια ισχυρή ένδειξη ότι εξετάζουμε τη σκιά μιας μαύρης τρύπας και το υλικό που περιφέρεται γύρω από αυτήν», δήλωσε ο Dr Keiichi Asada του Ινστιτούτου Αστρονομίας και Αστροφυσικής Academia Sinica στην Ταϊβάν.
Η Μαύρη Τρύπα «Μ87*» ζυγίζει 6,5 δισεκατομμύρια φορές τη μάζα του Ήλιου μας και βρίσκεται σε απόσταση 53,5 εκατομμυρίων ετών φωτός από την Γη. Η μετατόπιση του σημείου φωτεινότητας που παρατηρήθηκε είχε προβλεφθεί. Η ιδέα ήταν ότι η εκπομπή από τον ταραχώδη, ακατάστατο δίσκο προσαύξησης γύρω από την υπερμεγέθη μαύρη τρύπα – γεμάτο υλικό που δεν μπόρεσε να ξεφύγει από τη βαρυτική έλξη της μαύρης τρύπας – θα προκαλέσει ταλάντωση του φωτεινότερου τμήματος. Η ταλάντωση μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να ελεγχθούν οι θεωρίες των επιστημόνων σχετικά με τη συμπεριφορά του μαγνητικού πεδίου και του πλάσματος γύρω από τη μαύρη τρύπα.
Οι εικόνες Event Horizon Telescope αυτών των απίστευτων αντικειμένων είναι δυνατές χάρη σε μια φανταστική ιδιότητα του φωτός. Παρατηρήσεις από ραδιοτηλεσκόπια που απέχουν μεταξύ τους μια ορισμένη απόσταση μπορούν να συνδυαστούν με τρόπο που ισοδυναμεί με ένα τηλεσκόπιο στο μέγεθος της απόστασής τους. Συνδυάζοντας ραδιοτηλεσκόπια σε όλο τον κόσμο, το αρχικό EHT του 2017 είχε το μέγεθος του πλανήτη μας. Για τις παρατηρήσεις του 2018, είχαν προστεθεί νέα τηλεσκόπια στη Γροιλανδία και το Μεξικό, και έκτοτε έχουν προστεθεί ακόμη περισσότερα.
«Η ένταξη του τηλεσκοπίου της Γροιλανδίας στη συστοιχία μας κάλυψε κρίσιμα κενά στο γήινο τηλεσκόπιό μας», δήλωσε ο Rohan Dahale, υποψήφιος διδάκτωρ στο Instituto de Astrofísica de Andalucía. «Οι παρατηρήσεις του 2021, του 2022 και οι επικείμενες του 2024 μαρτυρούν βελτιώσεις στη συστοιχία, τροφοδοτώντας τον ενθουσιασμό μας να διευρύνουμε τα όρια της αστροφυσικής των μαύρων οπών».
Το 2022 τραβήχτηκε η πρώτη εικόνα της υπερμεγέθους μαύρης τρύπας του δικού μας γαλαξία, του Sagitarrius A*, και το 2023 την πρώτη άμεση εικόνα μιας μαύρης τρύπας που εκτοξεύει τους πίδακές της, καθώς και μια βελτιωμένη εικόνα του M87* με την χρήση AI.
Η μελέτη δημοσιεύεται στο περιοδικό Astronomy & Astrophysics.