Ένα πιθανό πρόβλημα για τους νοήμονες εξωγήινους που θα μπορούσαν να υπάρχουν στο σύμπαν, το οποίο θα μπορούσε να τους εμποδίσει να αναπτύξουν τεχνολογία, βρήκαν οι αστρονόμοι. Το πρόβλημα αυτό ονομάστηκε «Oxygen Bottleneck» (συμφόρηση οξυγόνου).
Το ελεύθερο ατμοσφαιρικό οξυγόνο είναι ένα από τα βασικά σημάδια πιθανής ζωής που πρέπει να προσέξουμε. Ο μόνος πλανήτης στον οποίο γνωρίζουμε ότι υπάρχει νοήμων ζωή έχει ελεύθερο ατμοσφαιρικό οξυγόνο σε αφθονία. Φυσικά, οι αστρονόμοι το έχουν αναζητήσει σε άλλους πλανήτες, δεδομένου του σημαντικού ρόλου που έχει παίξει στην εξέλιξη της ζωής στη Γη.
Το οξυγόνο και η φωτιά
Όπως υπογραμμίζει η νέα εργασία, που δημοσιεύεται στο περιοδικό Nature Astronomy, τα οφέλη της αναπνοής δεν είναι το μόνο πράγμα που έχει κάνει το οξυγόνο για τους ανθρώπους.
«Στη Γη, η φωτιά έπαιξε σίγουρα καθοριστικό ρόλο στην εγκαθίδρυση του ανθρώπινου πολιτισμού και στην εμφάνιση της τεχνολογίας. Το μαγείρεμα της τροφής ήταν σημαντικό για την ανάπτυξή μας, δίνοντάς μας περισσότερη ενέργεια και βοηθώντας ενδεχομένως να αυξηθεί το μέγεθος του εγκεφάλου μας. Η φωτιά χρησιμοποιήθηκε επίσης από τους ανθρώπους για τον έλεγχο του περιβάλλοντός μας και μας βοήθησε στο κυνήγι» αναφέρεται στην εργασία.
«Ωστόσο, μακράν ο σημαντικότερος ρόλος της φωτιάς στην άνοδο του ανθρώπινου πολιτισμού είναι η χρήση της ως πηγή ενέργειας. Αυτό πιθανότατα ξεκίνησε πολύ νωρίς ως ένας τρόπος για να διατηρείται η ζέστη, αυξάνοντας έτσι το εύρος των περιβαλλοντικών συνθηκών που ήταν κατάλληλες για οικισμούς- στη συνέχεια εξελίχθηκε σε πιο εξελιγμένες χρήσεις, όπως η τήξη μετάλλων, η συγκόλληση και η κατασκευή εργαλείων- τέλος, παρείχε τόσο την πηγή ενέργειας όσο και το καύσιμο (για παράδειγμα, τον ξυλάνθρακα) που ξεκίνησε τη Βιομηχανική Επανάσταση και οδήγησε στη “Μεγάλη Επιτάχυνση” και την Ανθρωπόκαινο Εποχή».
Χωρίς τη φωτιά, δεν θα υπήρχε βιομηχανική επανάσταση. Και εδώ είναι που μπορεί να είναι κακά νέα για όποιον θέλει να συναντήσει εξωγήινη ζωή.
Για να υπάρχει φωτιά, δεν χρειάζεται μόνο λίγο οξυγόνο, αλλά πολύ οξυγόνο. Όσον αφορά τη φωτιά, υπάρχει ένα ιδανικό σημείο. Αν δεν υπάρχει αρκετό οξυγόνο, η φυτική ύλη δεν θα καεί. Οποιοδήποτε ποσοστό οξυγόνου πάνω από 35%, η φωτιά θα καίει τόσο πολύ που τα δάση δεν θα μπορούν να αναπτυχθούν και να συντηρηθούν. Σύμφωνα με την εργασία, ποσοστό οξυγόνου κάτω από 18,5% και η πιθανότητα καύσης είναι περιορισμένη.
Το ιδανικό σημείο φαίνεται ότι είναι λίγο πάνω από το 20% (στη Γη είναι περίπου 21% αυτή τη στιγμή). Με αυτό το ποσοστό οι φωτιές μπορούν να υπάρξουν και η βλάστηση μπορεί να αναπτυχθεί.
Επίσης αν το ποσοστό οξυγόνου είναι μικρότερο από 18,5%, τα είδη θα μπορούσαν να γίνουν ευφυή, αλλά θα ήταν ανίκανα να αναπτύξουν περίπλοκη τεχνολογία.
«Φανταστείτε ένα νέο και ευφυές είδος σε έναν εξωγήινο κόσμο με μια ατμόσφαιρα που έχει μόλις 1% οξυγόνο. Αυτά τα έξυπνα πλάσματα που χρησιμοποιούν εργαλεία δεν θα είχαν ποτέ την ευκαιρία να παρακολουθήσουν ένα δέντρο να καίγεται έπειτα από χτύπημα κεραυνού και να τους έρθει η ιδέα να χρησιμοποιήσουν τη φωτιά για τους δικούς τους σκοπούς. Δεν θα είχαν ποτέ την ευκαιρία να μάθουν πώς η φωτιά θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να μαγειρέψουν φαγητό, να καθαρίσουν τη γη ή, το σημαντικότερο, να λιώσουν μέταλλα. Η έλλειψη του οξυγόνου στον αέρα τους πιθανότατα θα εγκλωβίσει αυτά τα πλάσματα για πάντα, περιορίζοντας την ανάπτυξή τους» ανέφερε ο συν-συγγραφέας της εργασίας, Adam Frank, στο Big Think..
«Η παρουσία υψηλών βαθμών οξυγόνου στην ατμόσφαιρα είναι σαν ένα σημείο συμφόρησης που πρέπει να περάσεις για να έχεις ένα τεχνολογικό είδος. Μπορείς να έχεις όλα τα υπόλοιπα να λειτουργούν, αλλά αν δεν έχεις οξυγόνο στην ατμόσφαιρα, δεν πρόκειται να έχεις τεχνολογικό είδος», πρόσθεσε ο Frank.
Το «Oxygen Bottleneck»
Το «Oxygen Bottleneck», όπως το ονόμασε η ομάδα, θα μπορούσε να αποτρέψει έξυπνα και ενδεχομένως επικοινωνιακά είδη από το να γίνουν τεχνολογικά προηγμένα και ικανά να έρθουν σε επαφή μαζί μας. Ίσως αυτό εξηγεί τον λόγο που δεν έχουν έρθει ακόμη σε επαφή με κάποιο εξωγήινο ον. Η ομάδα προτείνει άλλους πιθανούς τρόπους με τους οποίους τα πρωτόγονα είδη θα μπορούσαν να παράγουν θερμότητα, όπως η εστίαση των ακτίνων των άστρων τους ή η γεωθερμική ενέργεια, αλλά κανένας από αυτούς δεν είναι τόσο εύκολος ή ελεύθερα διαθέσιμος όσο η καύση (φωτιά).
Η ομάδα ελπίζει ότι το «Oxygen Bottleneck» μπορεί να βοηθήσει στην αναζήτηση εξωγήινης νοημοσύνης. Μας ενημερώνει ότι στην αναζήτηση τεχνολογικών πολιτισμών ίσως είναι καλύτερα να αναζητούμε πλανήτες πλούσιους σε οξυγόνο. Τα επίπεδα οξυγόνου στους πλανήτες της περιοχής θα μπορούσαν να μας βοηθήσουν να γνωρίζουμε αν υπάρχει πιθανώς τεχνολογία σε αυτούς. Αν είναι πολύ χαμηλό, μπορούμε να υποθέσουμε ότι είναι μάλλον απίθανο ένα είδος να έχει αναπτύξει την τεχνολογία που απαιτείται για την επαφή.
«Οι επιπτώσεις της ανακάλυψης ευφυούς, τεχνολογικής ζωής σε έναν άλλο πλανήτη θα ήταν τεράστιες. Επομένως, πρέπει να είμαστε εξαιρετικά προσεκτικοί στην ερμηνεία πιθανών ανιχνεύσεων. Η μελέτη μας υποδεικνύει ότι θα πρέπει να είμαστε επιφυλακτικοί απέναντι σε πιθανές τεχνολογικές υπογραφές από έναν πλανήτη με ανεπαρκές ατμοσφαιρικό οξυγόνο» πρόσθεσε ο συν-συγγραφέας της εργασίας, Amedeo Balbi.