Μπορεί να παράγεται οξυγόνο από τα μεταλλικά βότσαλα που βρίσκονται στο βαθύτερο και πιο σκοτεινό σημείο του ωκεανού, χωρίς την παρουσία ηλιακού φωτός; Κάποιοι επιστήμονες πιστεύουν ότι αυτό είναι δυνατό, ενώ άλλοι αμφισβητούν την ύπαρξη του λεγόμενου «σκοτεινού οξυγόνου» στον σκοτεινό βυθό της θάλασσας.
Η ανακάλυψη αυτή, που αναλύθηκε τον Ιούλιο του περασμένου έτους στο περιοδικό Nature Geoscience, έθεσε υπό αμφισβήτηση μακροχρόνιες υποθέσεις για τις ρίζες της ζωής στη Γη και πυροδότησε έντονη επιστημονική συζήτηση.
Σκοτεινό οξυγόνο: Οι συνέπειες για την εξόρυξη μετάλλων
Τα ευρήματα αυτά είχαν επίσης συνέπειες για τις εταιρείες εξόρυξης, οι οποίες ενδιαφέρονται να εξαγάγουν τα πολύτιμα μέταλλα που περιέχονται σε αυτούς τους πολυμεταλλικούς κόμβους.
Οι ερευνητές υποστήριξαν ότι τα οζίδια, μεγέθους πατάτας, θα μπορούσαν να παράγουν αρκετό ηλεκτρικό ρεύμα για να διαχωρίσουν το θαλασσινό νερό σε υδρογόνο και οξυγόνο, μια διαδικασία γνωστή ως ηλεκτρόλυση.
Αυτό αμφισβήτησε τη μακροχρόνια άποψη ότι η ζωή έγινε δυνατή όταν οι οργανισμοί άρχισαν να παράγουν οξυγόνο μέσω της φωτοσύνθεσης, μια διαδικασία που απαιτεί ηλιακό φως, περίπου 2,7 δισεκατομμύρια χρόνια πριν.
Η ανακάλυψη αυτή, που δημοσιοποιήθηκε από τη SAMS (Scottish Association for Marine Science), αναρωτιέται αν οι συνθήκες του βυθού της θάλασσας μπορούν να υποστηρίξουν τη ζωή με τρόπο που δεν είχε ποτέ φανταστεί ο επιστημονικός κόσμος.
Ευαίσθητο οικοσύστημα και κίνδυνοι εξόρυξης
Οι περιβαλλοντολόγοι υποστήριξαν ότι η παρουσία του «σκοτεινού οξυγόνου» δείχνει πόσο λίγα γνωρίζουμε για τη ζωή σε αυτά τα ακραία βάθη και ενίσχυσαν το επιχείρημα ότι η εξόρυξη του βυθού της θάλασσας μπορεί να προκαλέσει απαράδεκτους οικολογικούς κινδύνους.
«Η Greenpeace μάχεται εδώ και καιρό για να σταματήσει την εξόρυξη του βυθού της θάλασσας στον Ειρηνικό λόγω της καταστροφής που θα μπορούσε να προκαλέσει στα ευαίσθητα οικοσυστήματα του βυθού», δήλωσε η περιβαλλοντική οργάνωση.
Η ανακάλυψη στο ζώνη Clarion-Clipperton
Η ανακάλυψη έγινε στη ζώνη Clarion-Clipperton, μια εκτεταμένη υποθαλάσσια περιοχή του Ειρηνικού Ωκεανού, μεταξύ του Μεξικού και της Χαβάης, που προκαλεί το ενδιαφέρον των εταιρειών εξόρυξης. Σκορπισμένοι στον βυθό, τέσσερα χιλιόμετρα κάτω από την επιφάνεια, οι πολυμεταλλικοί κόμβοι περιέχουν μαγγάνιο, νικέλιο και κοβάλτιο, μέταλλα που χρησιμοποιούνται σε μπαταρίες ηλεκτρικών αυτοκινήτων και άλλες τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών άνθρακα.
Η έρευνα που οδήγησε στην ανακάλυψη του σκοτεινού οξυγόνου χρηματοδοτήθηκε εν μέρει από την καναδική επιχείρηση εξόρυξης βυθού The Metals Company, η οποία ήθελε να εκτιμήσει τις οικολογικές επιπτώσεις αυτής της εξερεύνησης. Η επιχείρηση έχει επικρίνει έντονα τη μελέτη του θαλάσσιου οικολόγου Άντριου Σουίτμαν και της ομάδας του, χαρακτηρίζοντας τη μελέτη γεμάτη από «μεθοδολογικά σφάλματα».
Επιστημονικές αμφιβολίες και νέα έρευνα
Τα ευρήματα του Σουίτμαν προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις, με πολλούς στην επιστημονική κοινότητα να εκφράζουν αμφιβολίες ή να απορρίπτουν τα συμπεράσματά του.
Από τον Ιούλιο, πέντε επιστημονικά άρθρα που αναιρούν τα ευρήματα του Σουίτμαν έχουν υποβληθεί για κριτική και δημοσίευση.
«Δεν παρουσίασε σαφή απόδειξη για τις παρατηρήσεις και τις υποθέσεις του», δήλωσε ο Ματίας Χέκελ, βιογεωχημικός στο Κέντρο Έρευνας Ωκεανού GEOMAR στο Κίελ της Γερμανίας.
Ο Όλιβιερ Ρουξέλ, ερευνητής γεωχημείας στο Ifremer, το γαλλικό εθνικό ινστιτούτο για τις θαλάσσιες επιστήμες, δήλωσε ότι «δεν υπάρχει καθόλου συναίνεση για αυτά τα αποτελέσματα».
Ανέφερε επίσης ότι ήταν δυνατόν να ανιχνεύθηκαν «παγιδευμένες φυσαλίδες αέρα» στα όργανα μέτρησης, ενώ αμφισβήτησε την ικανότητα των πολυμεταλλικών κόμβων να παράγουν αρκετό ηλεκτρικό ρεύμα μετά από δεκάδες εκατομμύρια χρόνια.
Ο Σουίτμαν ανέφερε ότι προετοιμάζει μια επίσημη απάντηση. «Αυτού του είδους οι αντιπαραθέσεις είναι πολύ συχνές με τα επιστημονικά άρθρα και προχωρούν τη συζήτηση», είπε.
