Σελήνη: Εκπληκτικές νέες ράχες αποκαλύπτουν πρόσφατη γεωλογική δραστηριότητα στο φεγγάρι

moon, Σελήνη

Μια νέα μελέτη αποκαλύπτει ότι η Σελήνη είναι ακόμα γεωλογικά δραστήρια, αμφισβητώντας τις προηγούμενες πεποιθήσεις που ανέφεραν ότι η επιφάνειά της παραμένει αμετάβλητη για δισεκατομμύρια χρόνια.

Οι ερευνητές ανακάλυψαν μικρές, σχετικά νέες ράχες στην πίσω πλευρά της Σελήνης, υποδεικνύοντας συνεχιζόμενη τεκτονική δραστηριότητα. Η ανακάλυψη αυτή θα μπορούσε να αναδιαμορφώσει τον τρόπο που σχεδιάζουμε τις μελλοντικές αποστολές στη Σελήνη.

Ανακαλύπτοντας τη γεωλογική ιστορία της Σελήνης

Για δεκαετίες, οι επιστήμονες μελετούν την επιφάνεια της Σελήνης για να κατανοήσουν καλύτερα την γεωλογική της ιστορία. Τα στοιχεία από τις σεληνιακές θάλασσες – σκοτεινές, επίπεδες πεδιάδες που δημιουργήθηκαν από αρχαία ηφαιστειακή δραστηριότητα – υπέδειξαν ότι η Σελήνη υπήρξε σημαντικά συρρικνωμένη στο απομακρυσμένο παρελθόν.

Οι ερευνητές πίστευαν ότι οι μεγάλες, ημικυκλικές ράχες στην κοντινή πλευρά της Σελήνης ήταν το αποτέλεσμα αυτών των συστολών, προκαλώντας την υποψία ότι οι σεληνιακές θάλασσες παρέμειναν γεωλογικά αδρανείς από τότε.

Ωστόσο, μια νέα μελέτη αμφισβητεί αυτή την άποψη, προτείνοντας ότι το εσωτερικό της Σελήνης ενδέχεται να εξακολουθεί να μετακινείται. Επιστήμονες από το Ινστιτούτο Σμιθσόνια και το Πανεπιστήμιο του Μέριλαντ εντόπισαν μικρές ράχες στην πίσω πλευρά της Σελήνης που φαίνονται πολύ νεότερες από τις ήδη μελετημένες ράχες στην κοντινή πλευρά.

Τα ευρήματά τους, που δημοσιεύθηκαν στο The Planetary Science Journal στις 21 Ιανουαρίου 2025, υποδεικνύουν ότι η επιφάνεια της Σελήνης ενδέχεται να εξακολουθεί να εξελίσσεται.

Πρόσφατη τεκτονική δραστηριότητα στη Σελήνη

«Πολλοί επιστήμονες πιστεύουν ότι οι περισσότερες γεωλογικές κινήσεις της Σελήνης συνέβησαν πριν από δύο και μισό, ίσως τρία δισεκατομμύρια χρόνια», δήλωσε η Jaclyn Clark, βοηθός ερευνήτρια στο Τμήμα Γεωλογίας του Πανεπιστημίου του Μέριλαντ.

«Αλλά βλέπουμε ότι αυτές οι τεκτονικές μορφές εδάφους είναι πρόσφατα ενεργές, μέσα στα τελευταία ένα δισεκατομμύριο χρόνια και ίσως εξακολουθούν να είναι ενεργές και σήμερα. Αυτές οι μικρές ράχες φαίνεται να σχηματίστηκαν μέσα στα τελευταία 200 εκατομμύρια χρόνια, κάτι που είναι σχετικά πρόσφατο αν λάβουμε υπόψη την χρονολογία της Σελήνης».

Ράχη στην Aitken Mare

Φώτο: Smithsonian Institution, University of Maryland

Χαρτογράφηση κρυφών σεληνιακών ραχών

Χρησιμοποιώντας προχωρημένες τεχνικές χαρτογράφησης και μοντελοποίησης, η ομάδα ανακάλυψε 266 μικρές ράχες στη πίσω πλευρά της Σελήνης, οι οποίες δεν ήταν γνωστές μέχρι τώρα.

Οι ράχες εμφανίζονταν συνήθως σε ομάδες των 10 έως 40 σε ηφαιστειακές περιοχές που πιθανώς σχηματίστηκαν από 3,2 έως 3,6 δισεκατομμύρια χρόνια πριν σε στενές περιοχές όπου ενδέχεται να υπάρχουν υποκείμενα αδύναμα σημεία στην επιφάνεια της Σελήνης, σύμφωνα με τους ερευνητές.

Για να εκτιμήσουν την ηλικία αυτών των μικρών ραχών, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν την τεχνική της μέτρησης των κρατήρων. Ανακάλυψαν ότι οι ράχες ήταν αισθητά νεότερες από άλλα χαρακτηριστικά στο περιβάλλον τους.

Χρονολόγηση της μεταβαλλόμενης επιφάνειας της Σελήνης

«Ουσιαστικά, όσο περισσότερους κρατήρες έχει μια επιφάνεια, τόσο πιο παλιά είναι· η επιφάνεια έχει περισσότερο χρόνο να συγκεντρώσει περισσότερους κρατήρες», εξήγησε η Clark.

«Μετρώντας τους κρατήρες γύρω από αυτές τις μικρές ράχες και βλέποντας ότι μερικές από τις ράχες κόβουν ήδη υπάρχοντες κρατήρες πρόσκρουσης, πιστεύουμε ότι αυτές οι μορφές εδάφους ήταν τεκτονικά ενεργές τα τελευταία 160 εκατομμύρια χρόνια».

Ενδιαφέρον είναι ότι οι ράχες της πίσω πλευράς μοιάζουν δομικά με αυτές της κοντινής πλευράς, γεγονός που υποδηλώνει ότι και οι δύο δημιουργήθηκαν από τις ίδιες δυνάμεις, πιθανώς από τη σταδιακή συρρίκνωση της Σελήνης και τις μετατοπίσεις στην τροχιά της.

Επιπτώσεις για τις μελλοντικές αποστολές στη Σελήνη

«Ελπίζουμε ότι οι μελλοντικές αποστολές στη Σελήνη θα περιλαμβάνουν εργαλεία όπως ραντάρ διείσδυσης εδάφους, ώστε οι ερευνητές να κατανοήσουν καλύτερα τις δομές κάτω από την επιφάνεια της Σελήνης», δήλωσε η Clark.

«Η γνώση ότι η Σελήνη είναι ακόμα γεωλογικά δυναμική έχει πραγματικές επιπτώσεις για το πού σχεδιάζουμε να τοποθετήσουμε τους αστροναύτες, τον εξοπλισμό και την υποδομή στη Σελήνη».

Αναφορά: «Recent Tectonic Deformation of the Lunar Farside Mare and South Pole–Aitken Basin» από τους C. A. Nypaver, T. R. Watters και J. D. Clark, 21 Ιανουαρίου 2025, The Planetary Science Journal. DOI: 10.3847/PSJ/ad9eaa

Scroll to Top