Η κεντρική μονάδα επεξεργασίας του υπολογιστή σας, ή CPU, είναι ουσιαστικά ο εγκέφαλος του υπολογιστή. Είναι υπεύθυνη για τη συμπεριφορά του υπολογιστή σας, δίνοντας εντολές στα υπόλοιπα μέρη του υπολογιστή, κάνοντας υπολογισμούς αφού τρέξει ένα πρόγραμμα.
Όσο έξυπνοι και ακριβοί και αν είναι οι επεξεργαστές όμως, η αλήθεια είναι πως είναι αρκετά ευαίσθητοι. Ορισμένες CPU έχουν ακίδες στο κάτω μέρος τους οι οποίες απαιτούν προσεκτική εγκατάσταση για να τοποθετηθούν σωστά στη μητρική πλακέτα, και σχεδόν όλες παράγουν τέτοια ποσά θερμότητας, που χρειάζονται ειδικά ψυγεία για να διατηρούνται και να λειτουργούν σε ασφαλείς θερμοκρασίες.
Για τους περισσότερους υπολογιστές, αυτό περιλαμβάνει την τοποθέτηση ενός ψύκτη και ανεμιστήρα στην CPU με μια στρώση θερμικής πάστας ενδιάμεσα, η οποία διασφαλίζει τη σωστή ροή της θερμότητας προς το ψυκτικό.
Καθώς ο επεξεργαστής είναι ουσιαστικά ο εγκέφαλος του υπολογιστή σας, οποιαδήποτε βλάβη μπορεί να προκαλέσει πολλά προβλήματα λειτουργίας στο σύστημά σας.
Ορισμένα από αυτά μπορούν να μπερδευτούν με άλλα γενικά προβλήματα που αφορούν άλλα εξαρτήματα στον υπολογιστή. Είναι σημαντικό να διερευνηθούν για να προσδιοριστεί η προέλευσή τους. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν ενδεικτικά σημάδια ενός ελαττωματικού επεξεργαστή.
6 σημάδια ελαττωματικού επεξεργαστή
- Υπερθερμαίνεται
- Η οθόνη κολλάει
- Ακούγεται ένα χαρακτηριστικό beep διαρκώς
- Βγάζει μπλε οθόνη
- Ο υπολογιστής κάνει διαρκώς επανεκκίνηση
- Ο υπολογιστής είναι αργός ή καθυστερεί
1. Υπερθερμαίνεται
Ένα σημάδι δυσλειτουργίας της CPU, το οποίο μπορεί να προκαλέσει πολλά προβλήματα, είναι η υπερθέρμανση. Μπορείτε να παρακολουθήσετε τη θερμοκρασία της CPU μέσω πολλών εφαρμογών, οι οποίες συνήθως σας προειδοποιούν εάν ο επεξεργαστής αρχίσει να φτάνει σε υψηλές θερμοκρασίες. Ανάλογα με τη σοβαρότητα και τη διάρκεια της υπερθέρμανσης, οι επιπτώσεις μπορεί να κυμαίνονται από μόνιμη βλάβη κάποιου εξαρτήματος έως σημάδια καψίματος στον επεξεργαστή.
Άλλα συμπτώματα υπερθέρμανσης της CPU περιλαμβάνουν:
- Υπερβολικός θόρυβος ανεμιστήρα: Αυτό μπορεί να είναι η προσπάθεια του υπολογιστή σας να ψύξει την CPU.
- Throttling: Ο υπολογιστής μπορεί να επιβραδύνει την απόδοση του συστήματος (throttling), για να δώσει χρόνο στην CPU να κρυώσει.
- Τυχαίοι τερματισμοί: Ο υπολογιστής σας μπορεί επίσης να τερματίζει τυχαία ή να σβήνει λίγο μετά την εκκίνηση.
Ο προσδιορισμός των μακροπρόθεσμων επιπτώσεων ενός επεξεργαστή που υπερθερμαίνεται, εξαρτάται από το πόσο καιρό υπήρχε αυτή η αυξημένη θερμοκρασία, πόσο ζεστός ήταν, και πόση ζημιά προκλήθηκε στη διαδικασία.
Εάν η CPU σας μπορεί να σωθεί, τότε η επισκευή εξαρτάται από το πρόβλημα. Ίσως χρειαστεί να επανεγκαταστήσετε ή να αντικαταστήσετε ένα ψυκτικό που δεν λειτουργεί σωστά, να αντικαταστήσετε την ξεραμένη θερμική πάστα με μια νέα στρώση ή να βελτιώσετε τον εξαερισμό μέσα και γύρω από το κουτί του υπολογιστή.
2. Η οθόνη κολλάει
Ένα άλλο πιθανό σημάδι δυσλειτουργίας της CPU είναι ότι οθόνη σας δεν ανταποκρίνεται και δεν μπορείτε να την ελέγξετε με το ποντίκι ή το πληκτρολόγιο. Αυτή η διαδικασία, που συχνά ονομάζεται “freezing”, θα μπορούσε να είναι ένα ακόμη σημάδι υπερθέρμανσης του επεξεργαστή.
Αλλά πριν στραφείτε στην CPU για το πρόβλημα, είναι σημαντικό να αποκλείσετε πρώτα άλλες πιθανές αιτίες. Ο υπολογιστής σας μπορεί να παγώνει εξαιτίας:
- Ακατάλληλα τοποθετημένων μονάδων RAM
- Ανεπαρκούς μνήμης RAM
- Κατεστραμμένων drivers
- Κακόβουλου λογισμικού (malware)
- Άλλων προβλημάτων λογισμικού
Ένας τρόπος να διαπιστώσετε αν πρόκειται για πρόβλημα λογισμικού είναι να εκκινήσετε τον υπολογιστή σας σε “ασφαλή λειτουργία” (safe mode), η οποία ουσιαστικά απενεργοποιεί όλο το μη απαραίτητο λογισμικό.
Αφού αποκλείσετε τα προβλήματα λογισμικού, μπορείτε να προσπαθήσετε να εντοπίσετε ποιο εξάρτημα του υπολογιστή είναι αυτό που δημιουργεί το πρόβλημα. Τα βήματα μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με τον τύπο του υπολογιστή που χρησιμοποιείτε.
Για παράδειγμα, σε έναν Mac, μπορείτε να επαναφέρετε (reset) τη μνήμη (Non-Volatile Random Access Memory – NVRAM), η οποία μπορεί να διορθώσει μια πληθώρα προβλημάτων. Το ίδιο ισχύει και για το System Management Controller – SMC της Mac.
Σε άλλους υπολογιστές, μπορεί να χρειαστεί να αλλάξετε τις ρυθμίσεις στο BIOS ή ενδεχομένως να αφαιρέσετε κάποια εξαρτήματα, όπως επιπλέον σκληρούς δίσκους ή κάρτες λήψης βίντεο, για να βοηθήσετε στον εντοπισμό του προβλήματος.
3. Ακούγεται διαρκώς ένα χαρακτηριστικό beep
Πρέπει επίσης να προσέξετε – ή μάλλον να ακούσετε – αν ο υπολογιστής σας αρχίσει να κάνει πολλά μπιπ. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα εάν κάνει ασυνήθιστα μπιπ κατά την εκκίνηση του, στο στάδιο POST (power-on self-test).
Δυστυχώς, το να μάθετε τι σημαίνουν τα μπιπ εξαρτάται από το ποιος κατασκεύασε τον υπολογιστή και συγκεκριμένα από τον κατασκευαστή της μητρικής πλακέτας. Οι ήχοι αυτοί έχουν σχεδιαστεί να εμφανίζονται σε αναγνωρίσιμους κωδικούς οι οποίοι μπορούν να βρεθούν στο εγχειρίδιο της μητρικής πλακέτας, το οποίο συνήθως μπορείτε να βρείτε online.
Ένας ελαττωματικός επεξεργαστής είναι μια από τις πιο συχνές αιτίες σφαλμάτων POST, αν και δεν είναι ο μόνος λόγος. Τα μπιπ μπορεί επίσης να υποδεικνύουν προβλήματα με τη μητρική πλακέτα, τη μνήμη RAM και την κάρτα γραφικών. Ένας κοινός κώδικας μπιπ για προβλήματα στη CPU είναι μια σειρά από πέντε ή εφτά μπιπ.
4. Βγάζει μπλε οθόνη
Ένα άλλο σφάλμα που μπορεί να υποδηλώνει πρόβλημα με την CPU είναι η πασίγνωστη “Μπλε Οθόνη” στα Windows, γνωστή και ως οθόνη σφάλματος διαδικασίας.
Σε συσκευές εκτός των Windows, η οθόνη δεν είναι πάντα μπλε, αλλά τέτοιες καταστάσεις συχνά ονομάζονται Kernel Panics (Σφάλματα Πυρήνα) σε Linux, macOS και άλλα λειτουργικά συστήματα τύπου Unix. Η μπλε οθόνη, όπως ονομάζεται συνήθως, συμβαίνει όταν υπάρχει διακοπή επικοινωνίας μεταξύ των εξαρτημάτων και του λογισμικού του υπολογιστή σας.
Οι πληροφορίες στην οθόνη έχουν σχεδιαστεί για να σας βοηθήσουν να εντοπίσετε το πρόβλημα, επομένως καλό είναι να φωτογραφίσετε την οθόνη πριν τον τερματισμό, την επανεκκίνηση ή οποιαδήποτε άλλη ενέργεια.
Τα καλά νέα είναι ότι η Microsoft έχει βελτιώσει την μπλε οθόνη με την πάροδο του χρόνου. Πριν από περίπου μια δεκαετία, με την κυκλοφορία των Windows 8 το 2012, η Microsoft άλλαξε το σφάλμα για να γίνει πιο φιλικό προς τον χρήστη, συμπεριλαμβανομένου ενός πιο περιγραφικού μηνύματος μαζί με ένα μεγάλο εικονίδιο με λυπημένη γκριμάτσα.
Τώρα, αν το πρόβλημα εντοπίζεται στην CPU σας, τα Windows συνήθως θα το αναφέρουν ξεκάθαρα.
5. Ο υπολογιστής κάνει διαρκώς επανεκκίνηση
Ένα άλλο πιθανό σημάδι ελαττωματικής CPU είναι αυτό που συνήθως αποκαλείται “βρόχος εκκίνησης” (boot loop). Αυτό συμβαίνει όταν ένας υπολογιστής κολλάει στην αρχική διαδικασία εκκίνησης και συνεχίζει να επανεκκινείται πριν ξεκινήσει τη φόρτωση των Windows ή οποιωνδήποτε άλλων προγραμμάτων.
Οι βρόχοι εκκίνησης μπορεί να προκληθούν από πολλά από τα ίδια ζητήματα που έχουν αναφερθεί, όπως:
- Μια κακώς εγκατεστημένη CPU ή ψυκτικό.
- Μια ελαττωματική CPU από κατασκευής.
- Το να ξεχάσετε να συνδέσετε τον ανεμιστήρα στον επεξεργαστή.
- Κακή εφαρμογή της θερμικής πάστας.
Εάν μπορείτε να ενεργοποιήσετε το BIOS του υπολογιστή σας, τότε ίσως μπορείτε τουλάχιστον να διαπιστώσετε εάν οι ανεμιστήρες λειτουργούν σωστά και να δείτε τη θερμοκρασία της CPU σας.
Σε γενικές γραμμές, ένας βρόχος εκκίνησης συμβαίνει επειδή διάφορες “συνεννοήσεις” μεταξύ των εξαρτημάτων του υπολογιστή και του λογισμικού αποτυγχάνουν, εμποδίζοντας τον υπολογιστή να φορτώσει τα Windows, τα Linux ή τα MacOS.
Στη συνέχεια, ο υπολογιστής σας επανεκκινείται για να προσπαθήσει να επιλύσει το πρόβλημα, αλλά όταν αυτό δεν λειτουργήσει, ξεκινά μία επαναλαμβανόμενη διαδικασία επανεκκινήσεων.
6. Ο υπολογιστής είναι αργός ή καθυστερεί
Ένας ελαττωματικός επεξεργαστής μπορεί να ευθύνεται όταν ο υπολογιστής σας ανταποκρίνεται ασυνήθιστα αργά μεταξύ της στιγμής που χρησιμοποιείτε το ποντίκι ή πατάτε ένα πλήκτρο στο πληκτρολόγιο και της στιγμής που αυτές οι ενέργειες εμφανίζονται στην οθόνη.
Οι υπολογιστές έχουν γίνει αρκετά γρήγοροι. Οπότε, οποιαδήποτε αισθητή καθυστέρηση είναι ένα προειδοποιητικό σημάδι, αν και αυτή η συμπεριφορά μπορεί να προκληθεί από οτιδήποτε, από ένα πρόγραμμα με σφάλματα έως πάρα πολλά αρχεία στο σκληρό σας δίσκο, κακόβουλο λογισμικό (malware) ή προβλήματα με τα μέρη του υπολογιστή.
Ένας από τους πρώτους ελέγχους που πρέπει να κάνετε είναι η θερμοκρασία της CPU. Επιπλέον, ίσως να κάνετε και ένα stress test για να διαπιστώσετε αν ο επεξεργαστής αποτυγχάνει.
