Ο φόβος είναι βασικό στοιχείο της ανθρώπινης επιβίωσης. Μας επιτρέπει να αποφεύγουμε και να ανταποκρινόμαστε σε επικίνδυνες καταστάσεις. Υπάρχουν όμως φορές που ο συνεχής φόβος και το άγχος μπορεί να παρεμβαίνουν στην καθημερινότητά μας και την ζωή μας
Ο χρόνιος φόβος και το χρόνιο άγχος μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά την ψυχική και σωματική μας υγεία, επηρεάζοντας τα πάντα, από το στομάχι σας μέχρι τον ύπνο σας. Ωστόσο μια νέα έρευνα δείχνει ότι η σύγχρονη τεχνολογία μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να ξεπεράσουν αυτούς τους φόβους και τις φοβίες.
«Η εικονική πραγματικότητα (VR) μπορεί να αλλάξει τον τρόπο σκέψης και το συναίσθημα των ανθρώπων μέσω νέων εμπειριών», δήλωσε στο Newsweek ο υπολογιστικός κοινωνικός νευροεπιστήμονας στο Ιαπωνικό Κέντρο Πληροφοριών και Νευρωνικών Δικτύων και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Οσάκα, Masahiko Haruno. «Έρευνες έχουν δείξει ότι οι εμπειρίες VR μπορούν να μειώσουν την ακροφοβία (φόβος για τα ύψη), τις φυλετικές προκαταλήψεις και τα νοητικά εμπόδια στην επίλυση μαθηματικών προβλημάτων» εξήγησε.
Σε μια πρόσφατη μελέτη, ο Haruno και η ομάδα του διερεύνησαν πώς η εικονική πραγματικότητα θα μπορούσε να υποστηρίξει άτομα με σοβαρό φόβο για τα ύψη, προσομοιώνοντας μια εικονική εμπειρία πτήσης. Στο πείραμα, οι συμμετέχοντες είχαν τη δυνατότητα να ελέγχουν ένα βίντεο που τους έδειχνε να πετούν πάνω από μια πόλη.
«Το πλεονέκτημα της εικονικής πραγματικότητας (VR) είναι ότι επιτρέπει στους ανθρώπους να έχουν την αίσθηση του ελέγχου και έτσι να προβλέπουν τα μελλοντικά αποτελέσματα για να αποφύγουν το φόβο μέσω των ενεργειών τους» τόνισε ο Haruno.
Έπειτα από αυτή τη δραστηριότητα, ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες να περπατήσουν μια σανίδα σε μεγάλο ύψος εντός της εικονικής πραγματικότητας. Αυτό που διαπίστωσαν ήταν ότι οι συμμετέχοντες που είχαν τη δυνατότητα να ελέγξουν την εμπειρία της πτήσης τους έδειξαν σημαντικά χαμηλότερη αντίδραση φόβου σε σχέση με εκείνους που είχαν παρακολουθήσει το ίδιο βίντεο πτήσης αλλά χωρίς να έχουν κανέναν έλεγχο.
Η εικονική έκθεση σε φοβικά ερεθίσματα μπορεί να αποφέρει τα καλύτερα αποτελέσματα όταν εμπλέκεται και η κίνηση του σώματος. «Θα μπορούσαμε να υποθέσουμε ότι οι εικονικές εμπειρίες, όταν μιμούνται περισσότερο τα φυσιολογικά σενάρια και τα πλαίσια της πραγματικής ζωής, μπορεί να είναι πιο πιθανό να γενικευτούν σε αντιδράσεις της πραγματικής ζωής», δήλωσε η ερευνήτρια νευροεπιστήμης και ψυχολογίας στα εργαστήρια πληροφορικής της Sony, Ai Koizumi.
Σε μια πρόσφατη μελέτη, που θα παρουσιαστεί στο Neuroscience 2023, η Koizumi και η ομάδα της εκπαίδευσαν τους συμμετέχοντες να παλέψουν σωματικά εναντίον ενός επιθετικού αγνώστου σε έναν τρισδιάστατο εικονικό χώρο. 24 ώρες μετά την ολοκλήρωση της άσκησης, οι συμμετέχοντες εξακολουθούσαν να εμφανίζουν σημαντικά μειωμένες αντιδράσεις φόβου, κάτι που δεν παρατηρήθηκε στους συμμετέχοντες που είχαν απλώς παρακολουθήσει το εκπαιδευτικό βίντεο.
«Η μελέτη μας υποδηλώνει ότι η χρήση των κινήσεων του σώματος του ατόμου για τον εικονικό έλεγχο των απειλητικών αποτελεσμάτων θα μπορούσε να είναι μια συμβουλή για την καταπολέμηση του φόβου», δήλωσε η Koizumi και συνέχισε: «Ωστόσο, μπορεί να μην υπάρχει μια συμβουλή που να ταιριάζει σε όλους και να μπορεί να ωφελήσει όλους εξίσου. Η συμβουλή μας για την ενσάρκωση μπορεί να ισχύει μόνο για ορισμένους ανθρώπους, όπως για εκείνους που είναι έτοιμοι να βιώσουν και να καταπολεμήσουν τέτοια εικονικά απειλητικά σενάρια».
«Η καταπολέμηση του φόβου είναι σίγουρα δύσκολη και οι διαδικασίες ανακούφισης συχνά πρέπει να προσαρμόζονται για κάθε άτομο. Έτσι, προτείνουμε με προσοχή αυτή τη συμβουλή ως μία από τις μελλοντικές επιλογές για τη συμπλήρωση των παρεμβάσεων» τόνισε η Koizumi.
Και οι δύο μελέτες καταδεικνύουν ότι η εκμάθηση της αντιμετώπισης των φόβων σε ένα ελεγχόμενο, εικονικό περιβάλλον μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση του χρόνιου στρες γύρω από φοβικές καταστάσεις.
«Η χρήση νέων τεχνολογιών όπως το VR μπορεί να ανοίξει μια νέα δυνατότητα να επανεξετάσουμε την σημασία των κινήσεων του σώματος στους ανθρώπους, βελτιώνοντας ενδεχομένως την κατανόηση και την παρέμβαση του φόβου και του άγχους» κατέληξε ο Koizumi.