Ο διαστρικός κομήτης 3I/ATLAS συνεχίζει να εντυπωσιάζει τους επιστήμονες, καθώς παρουσίασε μια απροσδόκητα ταχεία αύξηση φωτεινότητας κατά τη διάρκεια της κοντινότερης προσέγγισής του στον Ήλιο. Η αιτία αυτής της ξαφνικής λάμψης παραμένει άγνωστη, προκαλώντας έντονο ενδιαφέρον στην επιστημονική κοινότητα.
Ο διαστρικός κομήτης 3I/ATLAS λάμπει απροσδόκητα και προβληματίζει τους επιστήμονες
Ο 3I/ATLAS είναι μόλις το τρίτο γνωστό αντικείμενο που έχει εισέλθει στο ηλιακό μας σύστημα από άλλο πλανητικό σύστημα. Προηγήθηκαν ο επιμήκης διαστρικός βράχος ‘Οουμουαμούα το 2017 και ο κομήτης 2I/Μπόρισοφ το 2019. Αυτά τα σπάνια ουράνια σώματα προσφέρουν μια μοναδική ευκαιρία μελέτης της χημικής σύστασης γύρω από άλλα άστρα και πλανητικά συστήματα.
Οι επιστήμονες ανέμεναν ο 3I/ATLAS να αυξήσει σταδιακά τη φωτεινότητά του καθώς πλησίαζε το περιήλιο του, στις 29 Οκτωβρίου, λόγω της εξάχνωσης των πάγων από την ηλιακή ακτινοβολία – μιας διαδικασίας κατά την οποία οι στερεοί πάγοι μετατρέπονται απευθείας σε αέρια. Η εκτόνωση αυτών των αερίων και η απελευθέρωση σκόνης δημιουργούν την κόμη και την ουρά του κομήτη, που αντανακλούν το φως του Ήλιου. Όμως, στην περίπτωση του 3I/ATLAS, η αύξηση της φωτεινότητας ήταν πολύ ταχύτερη από ό,τι σε κομήτες του Νέφους του Όορτ σε παρόμοια απόσταση από τον Ήλιο.
Παρατηρήσεις από δορυφόρους
Η ταχεία λαμπρότητα του κομήτη παρατηρήθηκε από τα δίδυμα διαστημόπλοια STEREO-A και STEREO-B, από το Ηλιακό και Ηλιοσφαιρικό Παρατηρητήριο (SOHO) και από τον δορυφόρο GOES-19. Οι επίγειες παρατηρήσεις θα καταστούν ξανά εφικτές μετά τα μέσα Νοεμβρίου 2025, όταν ο κομήτης εξέλθει από τη λάμψη του Ήλιου και εισέλθει στη μεταπεριηλιακή φάση του.
Πιθανές εξηγήσεις για το φαινόμενο
Οι ερευνητές Qicheng Zhang του Αστεροσκοπείου Lowell και Karl Battams του Ναυτικού Ερευνητικού Εργαστηρίου των ΗΠΑ προτείνουν διάφορα σενάρια για να εξηγήσουν το φαινόμενο. Ίσως η ταχύτητα με την οποία ο 3I/ATLAS πλησιάζει τον Ήλιο να ενισχύει την εξάχνωση των πάγων, ή η εσωτερική σύσταση του κομήτη να διαφέρει από εκείνη των γνωστών κομητών του Νέφους του Όορτ.
Όπως αναφέρουν, «οι ιδιαιτερότητες στη σύσταση, το σχήμα ή τη δομή του πυρήνα – χαρακτηριστικά που μπορεί να απέκτησε από το μητρικό του σύστημα ή κατά τη μακρά διαστρική του πορεία – ίσως συμβάλλουν στη ραγδαία αύξηση της φωτεινότητας».
Ένας κομήτης γεμάτος μυστήριο
Οι επιστήμονες θεωρούν επίσης πιθανό η εξάχνωση του διοξειδίου του άνθρακα να συνεχίζεται σε μικρότερη απόσταση από τον Ήλιο απ’ ό,τι συνήθως, προκαλώντας ψύξη που καθυστερεί την εξάχνωση του νερού. Αυτό θα μπορούσε να εξηγήσει τη διαφορετική συμπεριφορά του κομήτη.
Όπως καταλήγουν οι ερευνητές, «χωρίς μια καθιερωμένη φυσική εξήγηση, η μελλοντική εξέλιξη του 3I/ATLAS παραμένει αβέβαιη». Το μόνο βέβαιο είναι ότι αυτός ο διαστρικός ταξιδιώτης εξακολουθεί να συναρπάζει και να προβληματίζει τους επιστήμονες — και μόλις απομακρυνθεί από το φως του Ήλιου, ενδέχεται να αποκαλύψει ακόμη περισσότερα μυστήρια για την προέλευσή του.
