Η Λίμνη Τανγκανίκα εκτείνεται σε πάνω από 600 χιλιόμετρα και είναι η βαθύτερη λίμνη της Αφρικής. Περιέχει περίπου το 16% του διαθέσιμου γλυκού νερού παγκοσμίως και αυτό το οικοσύστημα έχει γίνει μάρτυρας εκπληκτικών βιολογικών γεγονότων.
Σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, Σάντα Κρουζ (UC Santa Cruz), μια έκρηξη σουπερνόβα που συνέβη πριν από δύο έως τρία εκατομμύρια χρόνια μπορεί να έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ποικιλομορφία των ιών που μολύνουν τα ψάρια σε αυτήν τη μεγάλη λίμνη.
Η σημαντική ανακάλυψη
Η έρευνα, που διεξήχθη από την πρώην προπτυχιακή φοιτήτρια Κάιτλιν Νοτζίρι σε συνεργασία με τον καθηγητή αστρονομίας και αστροφυσικής Ενρίκο Ραμίρεζ-Ρουίζ και τον ερευνητή μετά τη διδακτορική διατριβή Νοέμι Γκλόμπους, εξέτασε ισότοπα σιδήρου προκειμένου να εντοπίσει το αποτύπωμα ενός σουπερνόβα που συνέβη πριν από 2,5 εκατομμύρια χρόνια.
Οι επιστήμονες προτείνουν ότι η ακτινοβολία που εκπέμφθηκε από αυτήν την κοσμική καταστροφή ήταν αρκετά έντονη ώστε να προκαλέσει μεταλλάξεις σε οργανισμούς της γης, συμπεριλαμβανομένων των ιών της Λίμνης Τανγκανίκα. Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Astrophysical Journal Letters.
«Είναι συναρπαστικό να ανακαλύπτουμε πώς μακρινά αστρονομικά γεγονότα μπορεί να έχουν επηρεάσει τη ζωή στη Γη και την ικανότητα του πλανήτη να φιλοξενεί ζωή», δήλωσε η Νοτζίρι.
Αναλύσεις και ευρήματα
Η μελέτη ξεκίνησε σε ωκεάνια ιζήματα, όπου οι ερευνητές ανίχνευσαν την παρουσία σιδήρου-60, ενός ραδιενεργού ισοτόπου που παράγεται από κοσμικές εκρήξεις. Με την ανάλυση της διάσπασης αυτού του στοιχείου, αποφάσισαν ότι υπήρχαν δύο σετ ισοτόπων διαφορετικών ηλικιών: ένα περίπου 6,5 εκατομμυρίων ετών και άλλο 2,5 εκατομμυρίων ετών.
Για να εντοπίσουν την προέλευση αυτού του υλικού, οι επιστήμονες ανακατασκεύασαν την κίνηση των ουράνιων σωμάτων στην περιοχή του Γαλαξία μας. Διαπίστωσαν ότι το ηλιακό μας σύστημα, που βρίσκεται σήμερα σε μια περιοχή χαμηλής πυκνότητας που ονομάζεται Τοπική Φυσαλίδα (Local Bubble), είχε περάσει μέσα από μια ζώνη πλούσια σε σκόνη περίπου 6,5 εκατομμύρια χρόνια πριν, εξηγώντας την παρουσία του παλαιότερου σιδήρου.
Στη συνέχεια, ένα γειτονικό σουπερνόβα πιστεύεται ότι εξερράγη μεταξύ δύο και τριών εκατομμυρίων ετών, σκορπώντας τη δεύτερη παρτίδα ραδιοϊσοτόπων στη Γη.
«Ο σίδηρος-60 μας επιτρέπει να παρακολουθούμε την παρελθούσα δραστηριότητα υπερκαινοφανών», είπε η
Χημεία και εξέλιξη
Η ερευνητική ομάδα, προσομοιώνοντας τις επιδράσεις αυτής της υπερκαινοφανούς, ανακάλυψε ότι η Γη θα είχε υποστεί βομβαρδισμό από κοσμικές ακτίνες για 100.000 χρόνια μετά την έκρηξη. Αυτή η ακτινοβολία συμπίπτει με μια προηγούμενη καταγεγραμμένη αύξηση στην πυρηνική ακτινοβολία που καταγράφηκε από εκείνη την εποχή, η οποία είχε προκαλέσει απορίες στους αστρονόμους για πολλά χρόνια.
Πέρα από την επίλυση ενός αστρονομικού μυστηρίου, αυτή η μελέτη έθεσε ένα ενδιαφέρον ερώτημα: Μπορεί η ακτινοβολία από τα σουπερνόβα να έχει τροποποιήσει το DNA των οργανισμών στη Γη; «Ξέρουμε από προηγούμενες έρευνες ότι η ακτινοβολία μπορεί να προκαλέσει ζημιές στο DNA και αυτό θα μπορούσε να έχει επιταχύνει τις εξελικτικές αλλαγές ή τις μεταλλάξεις στα κύτταρα», εξήγησε η Νοτζίρι.
Η ερευνητική ομάδα βρήκε μια χρονική συσχέτιση μεταξύ του σουπερνόβα και μιας σημαντικής αύξησης της ποικιλίας ιών στα ψάρια της Λίμνης Τανγκανίκα. Αν και δεν μπορούν να δηλώσουν με βεβαιότητα ότι και οι δύο εκδηλώσεις σχετίζονται, θεωρούν τη συσχέτιση εντυπωσιακή και άξια περαιτέρω διερεύνησης.