Στις 27 Ιουνίου του 1931, οι κάτοικοι της πόλης Ταταχουίν στην Τυνησία παρακολούθησαν την έκρηξη μιας πύρινης σφαίρας και τη βροχή εκατοντάδων θραυσμάτων μετεωρίτη.
Η συγκεκριμένη πόλη έγινε αργότερα γνωστή σε ολόκληρο τον κόσμο καθώς εκεί έλαβαν χώρα τα γυρίσματα των ταινιών Star Wars. Το κλίμα της ερήμου και τα παραδοσιακά χωριά αποτέλεσαν τεράστια έμπνευση για τον σκηνοθέτη Τζορτζ Λούκας, ο οποίος προχώρησε στο να ονομάσει τον φανταστικό πλανήτη καταγωγής του Λουκ Σκάιγουοκερ (Luke Skywalker) και του Άνακιν Σκαϊγουόκερ/Νταρθ Βέιντερ (Anakin Skywalker/Darth Vader), «Τατουίν» (Tatooine).
Ο μυστηριώδης μετεωρίτης του 1931, ένας σπάνιος τύπος αχονδρίτη (μετεωρίτης που έχει υποστεί τήξη) γνωστός ως διογενίτης, δεν ήταν θραύσμα από τον πλανήτη καταγωγής του Skywalker. Αλλά πήρε παρόμοια το όνομά του από την πόλη Ταταχουίν .
Τώρα, μια πρόσφατη μελέτη έχει συγκεντρώσει σημαντικές πληροφορίες για την προέλευση του μετεωρίτη – και του πρώιμου ηλιακού συστήματος.
Ο Τζορτζ Λούκας γύρισε διάφορες σκηνές για το Star Wars στην πόλη Ταταχούιν. Σε αυτές περιλαμβάνονται σκηνές από το «Star Wars: Episode IV – A New Hope» του 1977, το «Star Wars: Episode I – The Phantom Menace» του 1999, και το «Star Wars: Episode II – Attack of the Clones» του 2002. Στην πόλη
«Κοιτώντας τον ορίζοντα, ένιωθες πραγματικά ότι μεταφερόσουν σε έναν άλλο κόσμο» είχε δηλώσει για τα τα γυρίσματα στην Τυνησία ο ηθοποιός Mark Hamill, που υποδύθηκε τον Luke Skywalker.
Σύνθεση και προέλευση του μετεωρίτη
Οι Διογενίτες, που πήραν το όνομά τους από τον Έλληνα φιλόσοφο Διογένη, είναι πυριγενείς μετεωρίτες (πετρώματα που έχουν στερεοποιηθεί από λάβα ή μάγμα). Σχηματίστηκαν στα έγκατα εντός ενός αστεροειδούς και ψύχθηκαν αργά, με αποτέλεσμα τον σχηματισμό σχετικά μεγάλων κρυστάλλων.
Ο μετεωρίτης «Tatahouine» δεν αποτελεί εξαίρεση, καθώς περιέχει κρυστάλλους μεγέθους 5 χιλιοστών με μαύρες φλέβες που διασχίζουν όλο το δείγμα. Οι μαύρες φλέβες ονομάζονται φλέβες τήγματος που προκαλούνται από κρούση και είναι αποτέλεσμα των υψηλών θερμοκρασιών και πιέσεων που προκλήθηκαν από τη συντριβή ενός βλήματος στην επιφάνεια του μητρικού σώματος του μετεωρίτη.
Η παρουσία αυτών των φλεβών και η δομή των κόκκων πυρόξενου (ορυκτά που περιέχουν ασβέστιο, μαγνήσιο, σίδηρο και αλουμίνιο) υποδηλώνουν ότι το δείγμα έχει υποστεί πιέσεις έως και 25 γιγαπασκάλ (GPa). Για να το θέσουμε αυτό σε προοπτική, η πίεση στον πυθμένα της Τάφρου των Μαριανών, που είναι το βαθύτερο σημείο των ωκεανών του πλανήτη Γη και το χαμηλότερο σημείο της επιφάνειας του φλοιού της Γης, είναι μόλις 0,1 GPa.
Αξιολογώντας το φάσμα (το φως που αντανακλάται από την επιφάνειά τους, κατανεμημένο ανά μήκος κύματος) των μετεωριτών και συγκρίνοντας το με τους αστεροειδείς και τους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος, έχει προταθεί ότι οι Διογενίτες, συμπεριλαμβανομένου του Tatahouine, προέρχονται από τον δεύτερο μεγαλύτερο αστεροειδή της ζώνης αστεροειδών μας, γνωστό ως 4 Vesta.
Αυτός ο αστεροειδής διαθέτει ενδιαφέρουσες και συναρπαστικές πληροφορίες για το πρώιμο ηλιακό σύστημα. Πολλοί από τους μετεωρίτες από τον 4 Vesta είναι αρχαίοι, περίπου ~4 δισεκατομμυρίων ετών. Ως εκ τούτου, προσφέρουν ένα παράθυρο στα παρελθοντικά γεγονότα του πρώιμου Ηλιακού Συστήματος που δεν μπορούμε να αξιολογήσουν οι επιστήμονες στη Γη.
Βίαιο παρελθόν των μετεωριτών
Η πρόσφατη μελέτη διερεύνησε 18 διογενίτες, συμπεριλαμβανομένου του Tatahouine, όλοι από το 4 Vesta. Οι συγγραφείς ανέλαβαν τεχνικές “ραδιομετρικής χρονολόγησης με αργό αργό-αργόνο” για να προσδιορίσουν τις ηλικίες των μετεωριτών. Αυτό βασίζεται στην εξέταση δύο διαφορετικών ισοτόπων (εκδοχές στοιχείων των οποίων οι πυρήνες έχουν περισσότερα ή λιγότερα σωματίδια που ονομάζονται νετρόνια). Είναι γνωστό ότι ένα συγκεκριμένο ισότοπο του χημικού στοιχείου «Αργό» στα δείγματα αυξάνεται με την ηλικία με γνωστό ρυθμό, βοηθώντας τους επιστήμονες να εκτιμήσουν την ηλικία ενός δείγματος συγκρίνοντας την αναλογία μεταξύ δύο διαφορετικών ισοτόπων.
Η ομάδα αξιολόγησε επίσης την παραμόρφωση που προκαλείται από συγκρούσεις, τα λεγόμενα γεγονότα πρόσκρουσης, χρησιμοποιώντας ένα είδος τεχνικής του ηλεκτρονικού μικροσκοπίου που ονομάζεται περίθλαση οπισθοσκέδασης ηλεκτρονίων.
Συνδυάζοντας τις τεχνικές ηλικιακής χρονολόγησης και την τεχνική του μικροσκοπίου, οι συγγραφείς κατάφεραν να χαρτογραφήσουν το χρονοδιάγραμμα των γεγονότων πρόσκρουσης στον 4 Vesta και στο πρώιμο ηλιακό σύστημα. Η μελέτη υποδηλώνει ότι ο 4 Vesta βίωσε συνεχή γεγονότα πρόσκρουσης μέχρι πριν από 3,4 δισεκατομμύρια χρόνια, όταν συνέβη ένα καταστροφικό γεγονός.
Αυτό το καταστροφικό γεγονός, πιθανώς ένας άλλος συγκρουόμενος αστεροειδής, είχε ως αποτέλεσμα να δημιουργηθούν πολλαπλοί μικρότεροι αστεροειδείς σωροί από θραύσματα, γνωστοί ως «βεστοειδείς» (vestoids).
Η αποκάλυψη συγκρούσεων μεγάλης κλίμακας όπως αυτή, αποκαλύπτει την εχθρική φύση του πρώιμου ηλιακού συστήματος. Αυτά τα μικρότερα σώματα υπέστησαν περαιτέρω συγκρούσεις που προκάλεσαν την εκτίναξη υλικών προς τη Γη τα τελευταία 50 έως 60 εκατομμύρια χρόνια – συμπεριλαμβανομένης της πύρινης σφαίρας που εξερράγη στην Τυνησία.