Αν σας φοβίζουν οι κλόουν, πρέπει να ξέρετε ότι δεν είστε μόνοι σας. Ο φόβος των κλόουν, είναι ένα ευρέως αναγνωρισμένο φαινόμενο.
Μελέτες δείχνουν ότι αυτός ο φόβος είναι παρών τόσο σε ενήλικες όσο και σε παιδιά σε πολλές διαφορετικές κουλτούρες. Ωστόσο, δεν έχει μελετηθεί εκτενώς, λόγω έλλειψης εστιασμένης έρευνας.
Παρότι έχουν προταθεί διάφορες εξηγήσεις για την κουλροφοβία, όπως ονομάζεται ο φόβος των κλόουν, καμία έρευνα δεν είχε συγκεκριμένα διερευνήσει την προέλευσή της.
Νέα έρευνα για την Κουλροφοβία
Για να κατανοήσουμε καλύτερα τον φόβο των κλόουν και να εξετάσουμε πόσο διαδεδομένος είναι στους ενήλικες, δημιουργήθηκε ένα ψυχομετρικό ερωτηματολόγιο για την αξιολόγηση της κουλροφοβίας. Το Ερωτηματολόγιο Φόβου των Κλόουν συμπληρώθηκε από ένα διεθνές δείγμα 987 ατόμων, ηλικίας από 18 έως 77 ετών.
Περισσότεροι από τους μισούς συμμετέχοντες (53,5%) ανέφεραν ότι φοβούνται τους κλόουν, με το 5% να δηλώνει ότι «τους φοβάται υπερβολικά».
Αυτό το ποσοστό είναι ελαφρώς υψηλότερο από άλλα κοινά φαινόμενα φόβου, όπως τα ζώα (3,8%), οι ενέσεις και οι τραυματισμοί (3%), τα ύψη (2,8%), καιρικά φαινόμενα (2,3%), οι κλειστοί χώροι (2,2%) και το να ταξιδεύει κανείς με αεροπλάνο (1,3%).
Επιπλέον, η μελέτη διαπίστωσε ότι οι γυναίκες φοβούνται περισσότερο τους κλόουν σε σχέση με τους άνδρες, γεγονός που αντικατοπτρίζει ευρήματα από έρευνες για άλλες φοβίες, όπως ο φόβος για τα φίδια και τις αράχνες.
Η κουλροφοβία επίσης μειώνεται με την ηλικία, κάτι που επίσης συνάδει με έρευνες για άλλους φόβους.
Προέλευση του φόβου για τους κλόουν
Το επόμενο βήμα στην μελέτη ήταν να βρεθεί η προέλευση του φόβου για τους κλόουν. Δόθηκε ένα δεύτερο ερωτηματολόγιο στο 53,5% που είχε αναφέρει ότι φοβάται τουλάχιστον σε κάποιο βαθμό τους κλόουν.
Το νέο αυτό ερωτηματολόγιο περιλάμβανε οκτώ πιθανές εξηγήσεις για τον φόβο αυτόν:
- Μια ανησυχητική αίσθηση λόγω του μακιγιάζ των κλόουν, που τους κάνει να φαίνονται μη ανθρώπινοι.
- Τα υπερβολικά χαρακτηριστικά προσώπου των κλόουν μεταφέρουν άμεση αίσθηση απειλής.
- Το μακιγιάζ τους κρύβει τα συναισθηματικά τους σήματα και δημιουργεί αβεβαιότητα.
- Τα χρώματα του μακιγιάζ των κλόουν θυμίζουν θάνατο, μόλυνση ή τραυματισμό, προκαλώντας απέχθεια.
- Η απρόβλεπτη συμπεριφορά των κλόουν μας κάνει να αισθανόμαστε άβολα.
- Ο φόβος των κλόουν είναι προϊόν διδαχής από άλλα μέλη της οικογένειας.
- Αρνητικές απεικονίσεις των κλόουν στην ποπ κουλτούρα.
- Τρομακτική εμπειρία με κλόουν.
Η δύναμη της ποπ κουλτούρας
Παραδόξως, η τελευταία εξήγηση, δηλαδή μια προσωπική τρομακτική εμπειρία με κλόουν, είχε τον χαμηλότερο βαθμό απόκρισης, κάτι που υποδεικνύει ότι η προσωπική εμπειρία δεν αρκεί για να εξηγήσει τον φόβο αυτόν.
Αντιθέτως, οι αρνητικές απεικονίσεις των κλόουν στην ποπ κουλτούρα ήταν πολύ πιο δυνατός παράγοντας που συνέβαλε στην κουλροφοβία. Αυτό είναι λογικό, καθώς ορισμένοι από τους πιο γνωστούς κλόουν στη λογοτεχνία και τον κινηματογράφο έχουν σχεδιαστεί για να είναι τρομακτικοί – όπως ο Pennywise, ο τρομακτικός κλόουν από το βιβλίο του Stephen King «It».
Ωστόσο, μερικοί άνθρωποι φοβούνται τον Ronald McDonald, τον μασκότ της αλυσίδας ταχυφαγείων, που δεν είναι σχεδιασμένος για να τρομάζει. Αυτό υποδηλώνει ότι υπάρχει κάτι πιο θεμελιώδες στην εμφάνιση των κλόουν που μας αναστατώνει.
Η έλλειψη συναισθηματικών σημάτων
Η πιο ισχυρή εξήγηση που βρήκαμε ήταν η κρυμμένη συναισθηματική ένδειξη, υποδεικνύοντας ότι για πολλούς ανθρώπους, ο φόβος για τους κλόουν πηγάζει από την αδυναμία τους να δουν τις εκφράσεις του προσώπου τους λόγω του μακιγιάζ τους.
Δεν μπορούμε να δούμε τα «αληθινά» τους πρόσωπα και, συνεπώς, δεν μπορούμε να καταλάβουμε την συναισθηματική τους πρόθεση.
Η έρευνα αυτή προσέφερε νέες γνώσεις για το γιατί οι άνθρωποι φοβούνται τους κλόουν – όμως παραμένουν περισσότερα ερωτήματα.
Για παράδειγμα, αν το μακιγιάζ που κρύβει τα συναισθήματα προκαλεί φόβο, τότε μήπως άνθρωποι που βάφουν το πρόσωπό τους ως ζώα προκαλούν το ίδιο είδος φόβου;
Ή μήπως υπάρχει κάτι πιο συγκεκριμένο στο μακιγιάζ των κλόουν που πυροδοτεί αυτόν τον φόβο; Αυτά είναι ερωτήματα που αποτελούν πλέον το επίκεντρο της συνεχιζόμενης έρευνάς μας.